آنچه باید در مورد علائم سردرد ناشی از کم خونی بدانیم
کم خونی علت پشت پرده سردردهای ناخوشایند
اگر شما جزء افرادی هستید که سردردهای شدید زیادی را تجربه می‌کنید، حتما به دنبال یافتن دلیل آن هستید. توصیه می‌کنیم در این مقاله با ما همراه باشید تا یکی از علل شایع سردرد که همان "کم خونی" است را با هم بررسی کنیم. در ابتدا باید ببینیم این عارضه چیست و علل ایجاد آن چه مواردی می‌تواند باشد.
کم خونی چیست؟
کم خونی زمانی رخ میدهد که تعداد گلبول‌های قرمز در جریان خون کمتر از حد معمول باشد. وظیفه این گلبولها رساند اکسیژن از ریه به سایر اندام‌هاست؛ زمانی که فرد مبتلا به کم خونی می‌شود، اندام‌ها اکسیژن کمتری دریافت می‌کنن و زمانی که این اتفاق برای اندامی نظیر مغز رخ میدهد می‌تواند فرد را دچار سردردکند.
چه نوعی از کم خونی می‌تواند موجب سردرد شود؟
کم خونی انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن‌ها به نوعی می‌توانند باعث بروز کم خونی شوند.
فقر آهن (IDA)
یکی از شایع‌ترین انواع کم خونی ناشی از فقر آهن است که باعث اختلال در اکسیژن رسانی به مغز شده و این اختلال فرد را دچار سردردهای وخیمی می‌کند. فقر آهن یا همان (IDA) به طور خاص برای زنان در دوران قاعدگی منجر به میگرن می‌شود.
این اختلال به دلیل فقر مواد معدنی نظیر آهن یا کمبود برخی از ویتامین‌ها مثل ب12 رخ میدهد و همانطور که گفته شد باعث نارسایی اکسیژن رسانی به مغز شده و می‌تواند علت بسیاری از سردردها نیز باشد.
کم خونی داسی شکل و تالاسمی (CVT)
در این نوع از اختلالات کم خونی گلبول‌های قرمز به یکدیگر چسبیده و لخته می‌شوند و اشکال غیر طبیعی در جریان خون ایجاد می‌کنند. این موضوع علاوه بر اینکه در فرد بیمار ایجاد سردرد می‌کند بسیار خطرناک است چرا که با تشکیل لخته خونی باعث مسدود شدن رگ‌های مغزی می‌شود و یا حتی منجر به ایجاد لخته خونی در این عضو شده که از آن تحت عنوان نارسایی وریدی در مغز یاد می‌شود.
کم‌خونی می‌تواند موجب چه نوع سردردهایی شود؟
سردردهای رایج اولیه
عموم افراد دست‌کم هر از گاهی به این نوع سردردها مبتلا می‌شوند که عامل اصلی وقوع آن‌ها نارسایی در انتقال اکسیژن به مغز است.
حملات میگرنی
دردهای میگرنی انواع مختلفی دارند، اما وجه مشترک همه آن‌ها این است که درد شدیدی را در یک قسمت از سر ایجاد می‌کنند. حملات میگرنی برای فرد مبتلا به کرات رخ میدهد و علائم خاص خود نظیر اختلال در بینایی یا حساسیت نسبت به نور و صدا را در پی دارد که با احساس درد شدید نیز همراه است و اغلب برای مدتی هم به طول می‌انجامد.
سردردهای ترومبوز سینوس‌های وریدی یا CVT
این عارضه نوعی از اختلال در سیستم وریدی مغز است که یک لخته خون در رگ‌های مغز ایجاد شده و مانع از عبور و مرور جریان طبیعی خون در این عضو بدن می‌گردد. انسداد رگ‌های خونی می‌تواند باعث بازگشت خون به مغز شود که این منجر به از بین رفتن دیواره، التهاب و نشت خون به مغز شده و سردرد ایجاد می‌کند. سردرد شایع‌ترین علامت ترومبوز سینوس‌های وریدی یا CVT است و در ۹۰ درصد از افراد با شرایط مذکور این فرض قابل تایید می‌باشد.
چگونه سردرد ناشی از کم خونی را تشخیص دهیم؟
سردردهای ناشی از ناشی از فقر آهن
اگر سردرد شما دارای علائمی مشابه با آنچه در مورد فقر آهن گفتیم باشد، پزشک شما می‌تواند با تجویز آزمایش خون، تعداد گلبول‌های قرمز و میزان آهن را در خون شما بررسی کند. ممکن است پزشک با انجام معایناتی متوجه شود که فقر آهن شما ناشی از خروج بیش از حد خون از طریق مجاری بدن باشد، مثل خون‌ریزی شدید در دوران قاعدگی یا وجود خون در مدفوع.
سردردهای ناشی از کمبود ویتامین
در این موارد نیز، مانند سردردهای ناشی از فقر آهن، پزشک می‌تواند با تجویز آزمایش خون، حجم ویتامین‌ها و مواد معدنی داخل بدن نظیر ویتامین ب12 را مورد سنجش قرار داده و تاثیر آن‌ها در کاهش تعداد گلبول‌های قرمز در خون را مورد بررسی قرار دهد.
سردردهای ناشی از ترومبوز سینوس‌های وریدی یا CVT
اگر مبتلا به ترومبوز سینوس‌های وریدی یا CVT هستید، ممکن است علائم عصبی دیگری را نیز تجربه کرده باشید. با این حال این بیماری در ۴۰ درصد مواقع علائم دیگری از خود نشان نمی‌دهد و همین امر موجب دشواری‌های بیشتر برای تشخیص توسط پزشک می‌گردد.
انجام یک سی‌تی اسکن می‌تواند به پزشک برای تشخیص این بیماری کمک کند. البته انجام امآرآی می‌تواند تمام ابعاد لخته را در مغز نشان دهد؛ اگرچه باز هم در ۳۰ درصد از مواقع ممکن است شرایط به شکلی کاذب، طبیعی به نظر برسد.
در صورت شبهه‌دار بودن سی‌تی‌اسکن و امآرآی می توان از آزمایش‌‌های دقیق‌تر و قوی‌تری برای تشخیص استفاده کرد.
درمان سردردها با منشا کم خونی
چطور سردردهای رایج ناشی از فقر آهن را درمان کنیم؟
این اختلالات با افزایش میزان آهن در خون قابل درمان هستند. استفاده از قرص آهن مرسوم‌ترین شیوه درمانی در این مورد است. پس از بازگشت آهن خون به سطح طبیعی خود، مجدداً گلبول‌های قرمز قادر خواهند بود که اکسیژن مورد نیاز مغز را تامین کنند.
چطور سردرد ناشی از کمبود ویتامین را درمان کنیم؟
استفاده از مکمل‌های تقویتی ویتامین برای بالا بردن سطح آن به میزان طبیعی می‌تواند باعث افزایش تعداد گلبول‌های قرمز و اکسیژن‌رسانی کافی به مغز گردد و در نتیجه بهبود این دردها شود.
چطور سردرد حملات میگرنی را درمان کنیم؟
سردردهای میگرنی چه با فقر آهن مرتبط باشند چه نباشند، با داروهایی به اسم تریپتان‌ها قابل درمان هستند. این خانواده دارویی روی مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین اثر می‌گذارند و درمان بسیار کارآمدی محسوب می‌شوند.
چطور سردردهای ناشی از لخته خونی را درمان کنیم؟
پس از اثبات این بیماری، لخته‌های خونی با رقیق کننده‌هایی که لخته‌های خونی را در داخل خون حل می‌کنند، قابل برطرف شدن هستند. البته در برخی موارد لخته‌ها فقط با عمل جراحی برطرف می‌شوند.
چه زمانی باید برای سردرد به پزشک مراجعه کنم؟
هر زمانی که احساس کردید از سردردی مهلک و غیر طبیعی رنج می‌برید باید به پزشک مراجعه کنید و مسئله را با وی در میان بگذارید. باید به وی اطلاع دهید که این از اولین حملات میگرنی است که به آن دچار شده‌اید یا تفاوت آن با سردردهای معمولی که دارید در چیست.
برای مقابله با ترومبوز سینوس‌های وریدی مغز یا CVT گاهی نیاز به به مراقبت‌های ویژه احساس می‌شود.
Cvt یکی از مواردی است که در صورت بروز علائم خاصی باید سریعا تحت درمان اورژانسی قرار گیرد.
مواردی که در صورت مواجه با آن نیاز به مراقبت‌های ویژه است عبارتند از:
- سردردهای شدیدی که می‌توانند سکته مغزی را به دنبال داشته باشند
- مواردی نظیر فلج شدن عضلات صورت یا بی حسی و عدم تحرک عضلات پا و دست
- اختلال بینایی، به خصوص زمانی که با سرگیجه یا حالت تهوع همراه است که می‌تواند علامت تورم در مغز باشد. (پاپیلدما- پرخونی بینایی که معمولاً همراه با افزایش فشار درون جمجمه‌ای می‌باشد)
- سرگیجه شدید یا از بین رفتن هوشیاری
- تشنج
سخن پایانی
انواع مختلفی از کم‌خونی می‌تواند منجر به بروز سردرد در فرد مبتلا شود. فقر آهن یا ویتامین‌ها می‌تواند موجب اخلال در سیستم اکسیژن رسانی به مغز شده و این خود از عوامل رایج سردرد است. همچنین فقر آهن می‌تواند نقش مهمی در ایجاد میگرن داشته باشد، به خصوص در دوران قاعدگی این احتمال افزایش می‌یابد. اختلال سیستم وریدی مغز CVT یکی از عوامل نادری است که در افراد مشاهد می‌شود و باعث ایجاد لخته خونی و نارسایی در انتقال اکسیژن می‌گردد.
در نهایت می‌توان امیدوار بود که در صورت تشخیص سریع، تمام این بیماری‌ها قابل درمان هستند.
برای انجام آزمایش در تهران به آزمایشگاه مرکزی کولایف واقع در میدان ونک مراجعه کنید.
منابع:
