خونریزی‌های رحمی غیر طبیعی | علت، تشخیص و درمان

در شرایط عادی، فاصله بین دوره قاعدگی اکثر زنان بین ۲۴ تا ۳۲ روز است (به طور میانگین هر ۲۸ روز یکبار) و مقدار محدودی خونریزی به همراه دارد (کمتر از ۵ قاشق غذاخوری یا ۸۰ میلی‌لیتر). همچنین طول دوره قاعدگی معمولاً حدود ۴ تا ۷ روز است. اما اگر زنان در زمانی غیر از قاعدگی دچار خونریزی شوند و یا خونریزی آن‌ها شدیدتر یا طولانی‌تر از حالت عادی باشد، تحت عنوان خونریزی ‌های رحمی غیر طبیعی در نظر گرفته می‌شود. در زنانی که وارد دوران یائسگی شده‌اند و هورمون درمانی انجام نمی‌دهند نیز، هرگونه خونریزی رحمی، غیر طبیعی تلقی می‌شود.
البته برای این که بتوانید تفاوت بین خونریزی‌ های رحمی غیر طبیعی را با خونریزی‌های طبیعی تشخیص دهید، لازم است یکسری نکات را بدانید. درست است که پریود اکثر زنان به طور میانگین هر ۲۸ روز یکبار، اتفاق می‌افتد، اما در برخی زنان به‌ویژه دختران جوان، ممکن است فاصله بین دوره‌ها ۲۱ تا ۴۵ روز باشد. همچنین قاعدگی اکثر زنان در سنین بالاتر از ۴۰ سالگی تا حدودی نامنظم می‌شود. این شرایط کاملاً طبیعی هستند و نباید تحت عنوان خونریزی های رحمی غیر طبیعی در نظر گرفته شوند. بنابراین پزشک برای تشخیص طبیعی یا غیر طبیعی بودن هر خونریزی، باید هر فرد را با توجه به شرایط سنی و ویژگی‌های بدنی خود او، مورد ارزیابی قرار دهد.

علت خونریزی های رحمی غیر طبیعی چیست؟

چند دلیل احتمالی برای خونریزی غیر طبیعی رحم وجود دارد:

تغییرات هورمونی 

مشکلات هورمونی شایع‌ترین علت خونریزی های رحمی غیر طبیعی هستند. هنگامی که یکی از تخمدان‌های شما تخمک آزاد می‌کند (فرایند تخمک گذاری)، ترشح برخی از هورمون‌های جنسی باعث افزایش ضخامت پوشش داخلی رحم (آندومتر) و سپس، ریزش آن می‌شود. هر عاملی که سطح این هورمون‌ها را از حالت تعادل خارج کند، ممکن است باعث شود قاعدگی شما دیرتر یا زودتر از موعد خود اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است پریود شما گاهی سنگین‌تر از حالت طبیعی باشد و یا لکه بینی بین دوره‌ای داشته باشید. دختران جوان و زنانی که در آستانه یائسگی هستند، بیش از بقیه در معرض این تغییرات هورمونی قرار دارند. همچنین زنان دارای اضافه وزن یا چاقی نیز معمولاً دچار مشکلات هورمونی می‌شوند.
نوسانات هورمونی می‌تواند در شرایط زیر نیز اتفاق بیفتد: 

• هنگام استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری و سایر داروها مانند وارفارین و داروهای هورمونی
• کاهش یا افزایش وزن سریع و زیاد (بیش از ۴/۵ کیلوگرم)
• استرس عاطفی یا جسمانی
• استفاده از دستگاه پیشگیری از بارداری داخل رحمی (IUD)
• داشتن سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

مشکلات رحم 

یکی دیگر از دلایل احتمالی خونریزی‌ های رحمی غیر طبیعی، وجود یک مشکل در رحم است. به عنوان مثال میلیون‌ها زن در جهان فیبروم یا فیبروئید رحم (Uterine fibroids) دارند که تومورهای غیر سرطانی هستند که در عضلات دیواره رحم رشد می‌کنند. پولیپ رحم (Uterine polyps) نیز نوعی توده است که می‌تواند در پوشش رحم شما ایجاد شود. یک عارضه به نام آدنومیوز (Adenomyosis) نیز وجود دارد که در آن، سلول‌های پوشش داخلی رحم، در قسمت عضلانی رحم شروع به رشد می‌کنند. همچنین آندومتریوز (Endometriosis) هم عارضه‌ای است که می‌تواند باعث خونریزی غیرطبیعی رحم شود. در آندومتریوز، سلول‌های موجود در پوشش داخلی رحم (آندومتر) در خارج از رحم رشد می‌کنند.  

سایر مشکلات پزشکی 

اگرچه خیلی متداول نیست، اما گاهی ممکن است علت خونریزی رحم به این موارد مربوط باشد:

• اختلالات خونریزی، مشکلات انعقاد خون یا مصرف داروهای رقیق کننده خون
• ضخیم شدن دیواره یا پوشش داخلی رحم (هایپرپلازی آندومتر)
• سرطان تخمدان، رحم، دهانه رحم یا واژن 
• عفونت رحم یا دهانه رحم 
• بیماری‌های مربوط به کلیه، کبد، تیروئید یا غدد فوق کلیوی
• بیماری‌های مقاربتی

راه تشخیص خونریزی های رحمی غیر طبیعی چیست؟

برای تشخیص این عارضه، می‌بایست به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. او ابتدا از شما سوالاتی می‌پرسد، از جمله:

• بیشتر چه مواقعی دچار خونریزی می‌شوید؟
• آیا چیز خاصی وجود دارد که فکر کنید در خونریزی شما نقش دارد؟
• چه علائم دیگری را تجربه می‌کنید؟
• آیا باردار نیستید؟
• رابطه جنسی شما چگونه است؟

پس از پرسیدن سؤالات، او شما را معاینه خواهد کرد که ممکن است شامل معاینه لگن، معاینه دهانه رحم و تست پاپ اسمیر باشد. سپس یکسری آزمایش‌ها و ارزیابی‌های دیگر را انجام خواهد داد، از جمله: 

• آزمایش بارداری در صورتی که در دوران یائسگی نباشید
• آزمایش خون برای بررسی چگونگی لخته شدن خون و شمارش کامل سلول‌های خون شما
• آزمایش تیروئید برای بررسی اختلالات عملکرد تیروئید که می‌تواند بر عملکرد تخمدان نیز تاثیر داشته باشد
• آزمایش هورمونی برای سنجش سطح هورمون‌های جنسی شما
• معاینه هیستروسکوپی از پوشش رحم (آندومتر) که برای بررسی وجود فیبروم، پولیپ یا علائم سرطان رحم استفاده می‌شود
• سونوگرافی لگن
• نمونه‌برداری از آندومتر در مواردی که بیش از ۳۵ سال سن داشته باشید، سابقه خانوادگی سرطان رحم یا عوامل خطرساز آن را داشته باشید

خونریزی های رحمی غیر طبیعی چگونه درمان می‌شوند؟

درمان خونریزی غیرطبیعی رحم به علت خونریزی بستگی دارد. برخی از درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درمان‌های دارویی

متداول‌ترین داروهایی که برای درمان خونریزی های رحمی غیر طبیعی تجویز می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

• هورمون درمانی
• تجویز قرص های جلوگیری از بارداری
• پروژستین

درمان جراحی

اگر علت خونریزی غیرطبیعی رحم شما یک مشکل ساختاری مانند فیبروم (فیبروئید) یا پولیپ رحم باشد، ممکن است نیاز به جراحی باشد. یکی از گزینه‌های رها شدن از فیبروم، آمبولیزاسیون (رگ‌بندی) شریان رحم است. در این روش، با قرار دادن ذرات ریز در عروق رحم، خون‌رسانی به فیبروم‌ها قطع می‌شود. این باعث می‌شود که فیبروم‌ها کوچک شوند. همچنین می‌توان فیبروم رحم را بدون آسیب رساندن به رحم و توانایی باردار شدن، از طریق نوعی جراحی به نام میومکتومی، خارج کرد.
سوزاندن پوشش داخلی رحم، که اندومتریال ابلیشن (Endometrial ablation) نیز نامیده می‌شود نیز ممکن است در برخی زنان انجام شود. در این روش پوشش رحم با استفاده از لیزر، گرما، برق، انرژی مایکروویو یا انجماد از بین می‌رود. این روش برای خانم‌هایی که در آینده قصد بچه‌دار شدن دارند، مناسب نیست. 
خارج کردن رحم یا هیسترکتومی (Hysterectomy) نیز ممکن است به عنوان آخرین گزینه برای درمان خونریزی‌ های غیر طبیعی رحم باشد. زمانی که خونریزی شدید و خطرناک باشد و پزشک با سایر روش‌های درمانی نتواند جلوی آن را بگیرد، از این روش استفاده خواهد کرد. همچنین در مواردی که فرد دچار سرطان یا تغییرات سرطانی در آندومتر باشد نیز، هیسترکتومی انجام می‌شود. اگر فرد در مراحل اولیه سرطان باشد، خارج کردن رحم کافی است؛ اما در مراحل پیشرفته سرطان، ممکن است نیاز به پرتودرمانی یا شیمی درمانی نیز باشد.
 

منابع:

https://www.medlineplus.gov
https://www.webmd.com
https://www.uptodate.com