هپاتیت چیست؟ | علل، علائم، عوارض و درمان

هپاتیت چیست؟ | علل، علائم، عوارض و درمان

مدت زمان مطالعه این مقاله: ۱۳ دقیقه و ۳۰ ثانیه

هپاتیت نوعی بیماری التهاب کبد است که با درد و تورم همراه می‌باشد و عملکرد طبیعی کبد را مختل می‌کند. در مورد این بیماری اطلاعات نادرست زیادی وجود دارد؛ از این رو افزایش آگاهی مردم درباره علائم، عوارض، درمان و پیشگیری از آن بسیار مهم است. این ناآگاهی می‌تواند منجر به دسته‌بندی نشدن مبتلایان و عدم مراقبت، تشخیص و غربالگری به موقع بیماران و در نتیجه از دست رفتن زندگی انسان‌های بسیاری در سراسر جهان ‌شود. با توجه به شدت بیماری هپاتیت و مرگ ‌ومیر ناشی از آن‌ و همچنین پتانسیل شیوع و قابلیت فراگیر شدن، این بیماری عامل بیشترین نگرانی‌های جهانی در زمینه سلامت است. ویروس‌های هپاتیت B و C که عامل نوع مزمن این بیماری می‌باشند، شایع‌ترین علت سیروز کبدی و سرطان محسوب می‌شوند. براساس آمار موجود هپاتیت ویروسی سالانه یک‌ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر را به کام مرگ میکشاند. 
به‌ منظور افزایش آگاهی از بیماری هپاتیت ویروسی و التهابات کبدی ناشی از آن که منجر به بروز طیف وسیعی از مشکلات سلامت همچون سرطان کبد می‌شود، روز ۲۸ جولای برابر با ششم مرداد ماه هر سال به ‌عنوان روز جهانی هپاتیت نامگذاری شده است. در طول همه گیری‌هایی مانند کووید ۱۹، خدمات پیشگیری از ابتلا به هپاتیت مانند ایمن سازی نوزادان، خدمات کاهش آسیب‌های ناشی از بیماری و درمان مداوم هپاتیت مزمن B ضرورت بیشتری پیدا می‌کند. در سال ۲۰۲۰ که در میان فراگیری کووید ۱۹ و مشکلات ناشی از آن، هپاتیت ویروسی همچنان با جدیت و خطر وجود دارد و روزانه جان هزاران نفر را می‌‌گیرد، موضوعی تحت عنوان «آینده‌ای عاری از هپاتیت» با تمرکز بر «جلوگیری از ابتلا به هپاتیت ب در بین مادران و نوزادان» توسط سازمان بهداشت جهانی تعیین شده و این سازمان توصیه‌های جدیدی را در مورد جلوگیری از انتقال ویروس از مادر به کودک منتشر کرده است.
در این مقاله به منظور افزایش آگاهی عمومی درباره بیماری هپاتیت مطالبی درباره معرفی بیماری، انواع آن، راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان این بیماری آورده شده است.

 


انواع | علل | علائم | عوارض | تشخیص | درمان | پیشگیری | مشاوره و نکات حمایتی


 

بیماری هپاتیت چیست؟


به‌ طور کلی هپاتیت به معنای بیماری التهاب کبد است. این بیماری می‌‌تواند خود‌محدود‌کننده و یا پیشرفته باشد (فیبروز کبدی، سیروز کبدی و سرطان کبد). شایع‌‌ترین عامل ایجاد این بیماری ویروس‌های هپاتیت (Hepatitis viruses) هستند، ولی عوامل دیگری همچون برخی عفونت‌‌ها، مواد سمی (الکل، برخی دارو‌ها و مواد شیمیایی) و بیماری‌‌های خودایمنی که عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن دخالت دارند نیز می‌‌توانند از دیگر عوامل ایجاد‌کننده این بیماری باشند. 

 


بیشتر بخوانید: سرطان کبد | انواع، علائم، تشخیص و درمان


بیماری هپاتیت چیست؟

 

انواع هپاتیت کدامند؟


این بیماری بر اساس عامل ایجاد کننده آن به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شود:

هپاتیت عفونی

هپاتیت عفونی بر اثر ابتلا به انواع مختلف ویروس هپاتیت ایجاد می‌‌شود که شامل ۵ گروه می‌‌باشد:

  • هپاتیت آ (A)
  • هپاتیت ب (B)
  • هپاتیت سی (C)
  • هپاتیت د (D)/ دلتا (نوعی نادر)
  • هپاتیت ای (E)

هپاتیت غیر‌عفونی

  • هپاتیت سمی/ توکسیک و الکلی
  • هپاتیت خودایمنی/ اتوایمیون (Autoimmune hepatitis, AIH) 
    • نوع ۱ (نوع شایع تر)
    • نوع ۲

 

 

علل بروز هپاتیت چه چیزهایی هستند؟


دلایل ایجاد هپاتیت بسیار مختلف و متفاوت می‌باشند و موارد ویروسی، تغذیه، مصرف برخی داروها و عوامل ژنتیکی همگی می‌توانند از علل ایجادکننده انواع این بیماری باشند. تقسیم‌بندی دقیق‌تر شامل: 

هپاتیت عفونی:

ویروس‌های خانواده هپاتیت باعث ایجاد این بیماری می‌شوند. مانند:

  • هپاتیت A: ویروس هپاتیت ‌آ (Hepatitis A virus, HAV)
  • هپاتیت B: ویروس هپاتیت ب (Hepatitis B virus, HBV)
  • هپاتیت C:‌ ویروس هپاتیت سی‌ (Hepatitis C virus, HCV)
  • هپاتیت D: ویروس هپاتیت ‌دی/ هپاتیت دلتا‌ (Hepatitis D virus, Hepatitis delta virus, HDV). این ویروس تنها هنگامی می‌‌تواند ایجاد آلودگی کند که فرد ابتدا به ویروس هپاتیت B آلوده شده باشد
  • هپاتیت E: ‌ویروس هپاتیت ای‌ (Hepatitis E virus, HEV)

هپاتیت الکلی و سمی:

  • الکل برای بدن ماده‌ای سمی به حساب می‌آید و می‌تواند باعث ابتلا به هپاتیت الکلی شود
  • مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (تایلنول و ...)، آسپیرین، ایبوپروفن/ بروفن (ادویل، موترین و ... ) و ناپروکسن در صورت استفاده مداوم می‌تواند منجر به ابتلا به هپاتیت سمی شود (در صورت مصرف به همراه الکل، عوارض شدیدتری خواهند داشت)
  •  برخی از داروها دیگر مانند داروهای درمان افزایش کلسترول، کوآموکسی‌کلاو، فنی‌توئین، آزاتیوپرین، نیاسین (ویتامین B3)، کتوکونازول، ضد ویروس‌ها (آنتی‌ویرال‌ها)، استروئید آنابولیک‌ها و غیره می‌تواند منجر به ابتلا به نوع سمی این بیماری شود (برای آگاهی از عوارض طولانی مدت داروها با پزشک داروساز مشورت کنید)
  • برخی گیاهان مانند آلوورا، کوهوش سیاه، کاسکارا (گیلاس قهوه)، چاپارل، کامفری، کاوا (فلفل استرالیایی)، افدرا و .... مصرف نامناسب این گیاهان می‌تواند منجر به بیماری هپاتیت سمی شود
  • انواع ویتامین‌ها در صورت مصرف بالا می‌تواند منجر به ابتلا به نوع سمی این بیماری شود. (برای آگاهی از عوارض طولانی مدت داروها با پزشک داروساز مشورت کنید)
  • مواد شیمیایی صنعتی مانند کربن تتراکلرید، وینیل کلرید، پاراکوات و بی‌فنیل پلی‌کلر شده می‌تواند منجر به ابتلا به بیماری هپاتیت سمی شود
  • ژنتیک فرد

هپاتیت خودایمنی:

هپاتیت خود ایمنی ناشی از حمله سیستم ایمنی فرد به سلول‌های کبدی خود است (نقص سیستم ایمنی). در ابتلا به این نوع بیماری ژنتیک فرد و یا عوامل محیطی نقش مهمی دارند.

 

راه‌‌های انتقال هپاتیت چیست؟


در هپاتیت‌های عفونی که عامل ویروسی دارند، انواع ویروس‌های هپاتیت می‌توانند از راه‌های زیر به فرد منتقل شوند:

هپاتیت A و E:

  • از طریق آب و غذای آلوده شده با مدفوع حاوی ویروس
  • تماس دست و اجسام آلوده به ویروس با دهان
  • رابطه جنسی
  • مصرف یا تزریق داروهای غیرقانونی آلوده
  • خون
  • علاوه بر موارد ذکر شده هپاتیت E در دوران بارداری از مادر به فرزند نیز منتقل می‌شود

هپاتیت C ،B و D:

  • خون
  • رابطه جنسی (ترشحات واژن و مایع منی مردان)
  • سوزن مشترک
  • مادر به فرزند در هنگام زایمان (احتمال انتقال در حین بارداری بسیار کم است)

 

چه افرادی مستعد هپاتیت هستند؟


با توجه به انواع این بیماری، افراد گوناگون با رده سنی و جنسیت متفاوت در معرض خطر ابتلا به این بیماری می‌باشند. 

افراد مستعد ابتلا به هپاتیت A و E: 

  • افرادی که در اماکنی با شیوع بالای این ویروس زندگی و کار می‌کنند (شهرها و کشورهای دارای بهداشت پایین و فاقد آب تصفیه مناسب)
  • افرادی که با فرد آلوده به این ویروس زندگی می‌کنند
  • کودکان در مهدکودک‌ها و همچنین معلمان آن‌ها
  • مبتلایان به ویروس HIV و بیماری ایدز
  • افراد دارای رابطه جنسی با مبتلایان به این ویروس
  • مصرف‌کنندگان داروهای غیرقانونی آلوده
  • مبتلایان به بیماری‌های مزمن کبدی دیگر
  • افراد بی‌خانمان
  • معتادان
  • مبتلایان به اختلالات لخته شدن خون (مانند مبتلایان به هموفیلی)

افراد مستعد ابتلا به هپاتیت B و C:

  • افراد دارای رابطه جنسی پرخطر (دارای شریک جنسی متعدد) و یا محافظت نشده (عدم استفاده از وسایل محافظت‌کننده مثل کاندوم)
  • معتادان، در صورت استفاده از سرنگ مشترک و آلوده
  • افراد مبتلا‌ به ویروس HIV و بیماری ایدز
  • مصرف‌‌کنندگان دارو‌‌های تزریقی، در صورت استفاده از سرنگ یا سوزن مشترک و غیر استریل
  • افرادی که با مبتلایان به این بیماری زندگی می‌کنند
  • کارکنان بهداشت و درمان
  • افرادی که به اماکنی با شیوع بالای این ویروس رفت و آمد دارند (مسافرت، کار، زندگی و ...)
  • نوزادان به دنیا آمده از مادران مبتلا
  • مبتلایان به بیماری‌های مزمن کبدی دیگر
  • مردان (زیرا در مقایسه با زنان از نظر ژنتیکی توان مقابله کمتری با این ویروس را دارند)
  • مبتلایان به دیابت بالای ۶۰ سال
  • زندانیان
  • بیماران دیالیزی
  • افرادی که به مدت طولانی همودیالیز می‌شوند

افراد مستعد ابتلا به هپاتیت D:

فقط افراد آلوده به هپاتیت B ممکن است که به بیماری هپاتیت D مبتلا شوند. درنتیجه افرادی که مستعد بیماری هپاتیت ب هستند، در صورت ابتلا به آن، همگی می‌توانند مستعد آلودگی به ویروس هپاتیت دی نیز باشند. آلودگی به ویروس هپاتیت D می‌تواند همزمان یا بعد از آلودگی با ویروس هپاتیت B اتفاق بیفتد.

افراد مستعد ابتلا به هپاتیت الکلی و سمی:

  • مصرف‌کنندگان داروهای مختلف بدون تجویز پزشک و به تعداد بالا (بخصوص استامینوفن)
  • مبتلایان به بیماری‌های کبدی مانند سیروز کبدی و کبد چرب غیر الکلی
  • مبتلایان به انواع هپاتیت‌های عفونی (مخصوصا هپاتیت ب و سی)
  • مصرف‌کنندگان الکل
  • افراد مبتلا به اضافه وزن، در صورت مصرف الکل در خطر بالای ابتلا به هپاتیت الکلی قرار می‌گیرند
  • افراد مسن، زیرا با افزایش سن سرعت عملکرد کبد در پاکسازی سموم از بدن کاهش می‌یابد و این باعث باقی ماندن طولانی‌تر سموم در کبد و آسیب رساندن به آن می‌شود
  • زنان، سرعت کبد در خارج کردن سموم از بدن زنان کمتر بوده و سموم برای  مدت زمان بیشتری در کبد آن ها باقی می‌مانند
  • کارکنانی که با مواد شیمیایی و سمی صنعتی کار می‌کنند
  • افرادی که فرآیند تولید و عملکرد آنزیم‌های کبدی آن ها بر اثر جهش‌های ژنتیکی تغییر کرده است

 

 


بیشتر بخوانید: انواع کبد چرب را بشناسیم | دلایل، علائم، تشخیص و درمان


 


افراد مستعد ابتلا به هپاتیت اتوایمیون:

  • زنان (در زنان ۳ برابر شایع‌ تر از مردان)
    • ۲ تا ۱۴ سال: معمولا مبتلا به نوع ۱ 
    • ۱۵ تا ۴۰ سال: معمولا مبتلا به نوع ۲
  • افراد دارای سابقه ابتلا به برخی از عفونت‌های باکتریایی و ویروسی
  • افراد دارای برخی از ژن‌های خاص
  • مبتلایان به سایر بیماری‌های خودایمنی (نیمی از مبتلایان هپاتیت خودایمنی نوع ۱ به بیماری‌های خودایمنی دیگری مانند بیماری سلیاک، روماتیسم مفصلی و کولیت زخمی نیز مبتلا  هستند)
  • مصرف‌کنندگان داروهای استاتین (Statin)، هیدرالازین (Hydralazine)، آنتی بیوتیک های مینوسایکلین (Minocycline) و نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin) (برای آگاهی از عوارض داروها با پزشک داروساز مشورت کنید)

علائم هپاتیت چیست؟

 

علائم هپاتیت چه چیزهایی هستند؟


بصورت عمومی:

انواع این بیماری به طور کلی دارای علائم یکسان و عمومی هستند که در صورت بروز آن‌ها، فرد بیمار به ابتلا یکی از انواع آن مشکوک می‌شود. این علائم مثل:

  • خستگی
  • تب
  • ادرار تیره‌رنگ
  • درد شکمی (معمولاً سمت راست و زیر پایین‌ترین دنده)
  • درد در ناحیه مفاصل و عضلات
  • از دست دادن اشتها
  • زرد شدگی سفیدی چشم (صلبیه) و رنگ پوست بدن (یرقان یا زردی)
  • خارش

به دلیل تفاوت در علل ایجاد انواع بیماری هپاتیت و طول مدت زمان بروز بیماری‌زایی آن‌ها، علائم هر کدام از انواع این بیماری می‌تواند به شرح زیر باشد:

علائم هپاتیت A و E:

علائم هپاتیت A و E پس از گذشت ۲ تا ۶ هفته از آلودگی با ویروس بروز می‌کند. به طور کلی هپاتیت های A و E در اکثر موارد بدون نیاز به دارو درمان می‌شوند (خود محدود شونده). در نوع A این بیماری علاوه بر علائم ذکر شده در بالا، علائمی همچون سرما‌خوردگی نیز در بیمار مشاهده می‌‌شود. کودکان زیر ۶ سال معمولاً علامت خاصی نشان نمی‌دهند و تنها در ۱۰ درصد مواقع دچار زردی می‌‌شوند. در کودکان بالای ۶ سال و بزرگسالان علائم بیماری شدید‌تر بوده و در ۷۰ درصد از مبتلایان زردی بروز می‌‌کند. در مواردی نیز امکان بازگشت و عود مجدد بیماری وجود دارد.

علائم هپاتیت B: 

  • حاد (کوتاه مدت): در این بیماری فرد در کمتر از ۶ ماه بهبود می‌یابد. نوع حاد این بیماری در بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود
  • مزمن (طولانی مدت): در صورت عدم درمان هپاتیت حاد، بیماری وارد مرحله مزمن می‌شود. در این مرحله ممکن است بیمار ۱ تا ۶ ماه اول بدون علائم باشد و پس از شدیدتر شدن بیماری، علائم آن به طور ناگهانی بروز پیدا کند. مبتلایان به این بیماری، ۵ تا ۱۰ درصد از بزرگسالان و کودکان بالای ۵ سال، ۲۵ تا ۵۰ درصد از کودکان زیر ۵ سال و ۹۰ درصد از نوزادان متولد شده با این ویروس به نوع مزمن هپاتیت B مبتلا می‌شوند

علائم هپاتیت C:

  • حاد (کوتاه مدت): در این مرحله بدن فرد می‌تواند در مدت زمان کمتر از ۶ ماه با ویروس مقابله کرده و بیمار بهبود یابد
  • مزمن (طولانی مدت): اگر هپاتیت C حاد درمان نشود، پس از ۶ ماه وارد فاز مزمن می‌شود. حدود ۷۵ درصد از افراد مبتلا به این بیماری به مرحله مزمن بیماری می‌رسند

هپاتیت D:

ابتلا به این نوع از بیماری می‌تواند علائم هپاتیت B را در افرادی که فاقد علائم بوده‌اند نمایان و یا حتی شدیدتر کند.

هپاتیت الکلی و سمی:

در مصرف‌کنندگان الکل علائم بیماری ممکن است پس از گذشت چندین سال از نوشیدن الکل بروز پیدا کند، در حال که در مورد این بیماری از نوع سمی علائم بیماری می‌تواند پس از گذشت چند روز تا چند ماه مشاهده شود.

هپاتیت اتوایمیون:

این بیماری مزمن است و می‌تواند مدت‌ها بدون علامت باقی بماند. بروز علائم می‌تواند خفیف تا شدید باشد.

 

 

عوارض و خطرات ابتلا به هپاتیت چیست؟


در صورت عدم تشخیص، کنترل و درمان به موقع بیماری، احتمال ایجاد عوارض و خطرات گوناگون که بیشتر شامل بیماری‌های کبدی است، بالاتر می‌رود. به طور کلی این عوارض شامل:

عوارض ابتلا به هپاتیت A و E:

هپاتیت A و E به طور معمول بدون علائم طولانی مدت و عوارض هستند، ولی در موارد نادر و معمولاً در افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کبدی باعث از کار افتادگی کبد می‌شوند. هپاتیت E در زنان باردار خطرناک بوده و می‌تواند موجب زایمان زودرس و یا مرگ مادر و جنین شود.

عوارض ابتلا به هپاتیت C ،B و D:

در صورتی که بیماری در مرحله حاد درمان نشود و به مرحله مزمن برسد،‌ پس از گذشت چند سال می‌تواند عوارض زیر را بدنبال داشته باشد:

  • سیروز کبدی
  • سرطان کبد
  • از کارافتادگی کبد
  • بیماری‌های کلیوی
  • التهاب عروق خونی
  • مرگ

عوارض ابتلا به هپاتیت سمی، الکلی و خودایمنی:

  • آب آوردن شکم (آسیت)
  • انسفالوپاتی کبدی (Hepatic encephalopathy, HE)، که باعث گیجی، خواب آلودگی و لکنت زبان می‌شود و در موارد شدید فرد به کما می‌رود
  • سیروز کبدی (در موارد شدید منجر به سرطان کبد می‌شود)
  • از کار افتادن کبد و کلیه
  • افزایش فشار خون در سیاهرگ دروازه‌ای (آورنده خون به کبد)
  • واریس مری (افزایش حجم عروق خونی مری و معده)

به علاوه مصرف طولانی مدت داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند پردنیزون که به منظور درمان هپاتیت خود ایمن مصرف می‌شود عوارض زیر را دارند:

  • افزایش وزن
  • دیابت
  • پوکی استخوان
  • افزایش فشار خون
  • آب مروارید و آب سیاه 

 

 

روش‌‌های تشخیص هپاتیت چیست؟


پروسه تشخیص:

در صورتی که فرد علائمی از انواع این بیماری را در خود مشاهده می‌کند باید سریعاً به پزشک عمومی مراجعه نماید. سپس در صورت شک پزشک به این بیماری، فرد به پزشک متخصص بیماری‌های کبدی (Hepatologist) ارجاع داده‌ می‌شود. در هنگام ملاقات ابتدا پزشک به بررسی سوابق بالینی فرد در ارتباط با بیماری‌‌های دیگر و همچنین پرسش درباره‌ی انجام اعمالی که احتمال ابتلا به انواع هپاتیت را بالا می‌‌برند، می‌‌پردازد. در صورتی که در اقوام نزدیک بیمار سابقه‌ی ابتلا به انواع هپاتیت (بخصوص انواع غیرعفونی) وجود دارد، لازم است که این موضوع در هنگام ملاقات با پزشک حتماً به پزشک اطلاع داده شود. سپس پزشک با معاینه بالینی بیمار مانند معاینه شکم، پوست و رنگ سفیدی چشم، در صورت مشاهده‌‌ی علائم و صلاحدید، ممکن است به منظور تشخیص و اطمینان دستور تست‌‌های آزمایشگاهی مختلفی را بدهد. 

تست‌‌های آزمایشگاهی:

  • تست‌‌های عملکرد کبد (Liver function tests, LFTs): در این آزمایش‌‌ها با استفاده از نمونه خون بیمار عملکرد کبد و مقدار آنزیم‌های تولیدی آن (مانند ALT و AST) بررسی می‌شود. به عنوان مثال افزایش آنزیم‌‌های کبدی نشان‌‌دهنده‌‌ی نقص در عملکرد کبد است که می‌‌تواند در نتیجه عواملی همچون آسیب به بافت کبد و ایجاد شده باشد. این آزمایش‌ها برای تشخیص تمامی انواع هپاتیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

 


بیشتر بخوانید: 
آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز -  Aspartate Aminotransferase (AST) | چرا باید این آزمایش را انجام دهیم؟ | چه آمادگی قبل از انجام این آزمایش لازم است؟
آزمایش آلانین آمینوترانسفراز - (ALT) Alanine Aminotransferase | چرا باید این آزمایش را انجام دهیم؟ | چه آمادگی قبل از انجام این آزمایش لازم است؟


 

 

  • تست هپاتیت ‌Aز(Hepatitis A testing): بررسی وجود ویروس هپاتیت آ در خون
  • تست هپاتیت Eز‌(Hepatitis E testing): بررسی وجود ویروس هپاتیت ای در خون
  • تست هپاتیت B‌ز(Hepatitis B testing): بررسی وجود ویروس هپاتیت بی در خون
  • تست هپاتیت ‌Cز(Hepatitis C testing): بررسی وجود ویروس هپاتیت سی در خون
  • تست هپاتیت ‌Dز(Hepatitis D testing): بررسی وجود ویروس هپاتیت دی در خون
  • تست تعیین آنتی‌بادی ضد ماهیچه‌های صاف (Anti smooth muscle antibody, ASMA): در این آزمایش سطح آنتی بادی‌هایی که بر علیه عضله‌های صاف بدن تولید می‌شوند اندازه‌گیری می‌شود. آنتی بادی‌های عضله صاف می‌توانند به سلول‌های کبدی حمله کنند و در نتیجه آسیب به آن‌ها منجر به هپاتیت اتوایمیون شوند

 

 


بیشتر بخوانید: آزمایش تعیین آنتی‌بادی ضد ماهیچه‌های صاف - Anti Smooth Muscle Ab (ASMA) | چرا باید این آزمایش را انجام دهیم؟ | چه آمادگی قبل از انجام این آزمایش لازم است؟


 


سایر روش‌‌های تشخیصی:

تست‌‌های تصویر‌برداری:

سونوگرافی، سی.­تی.اسکن (CT)، ام.­آر.­آی (MRI) و الاستوگرافی تشدید مغناطیسی (MRE) می‌تواند در تصویربرداری از کبد و دیگر اندام‌‌ها و بافت‌‌های مجاور آن بکار برده شوند. با استفاده از نتایج این روش‌ها موارد زیر برای پزشک معالج قابل تشخیص خواهد بود:

  • تجمع مایع درون شکمی
  • آسیب کبدی
  • تغییر سایز کبد (بزرگ‌ شدگی)
  • تومور کبدی
  • تغییرات غیر‌طبیعی کیسه صفرا

نمونه‌برداری از بافت (بیوپسی):

از طریق تهیه بیوپسی از بافت کبد می‌‌توان به بررسی دلایل عملکرد نامناسب کبد که می‌‌توانند عفونی یا التهابی باشند پی‌‌برد. در این روش معمولاً بدون جراحی و با استفاده از سوزنی بلند، پوست شکم فرد سوراخ و از ناحیه مشکوک کبد نمونه‌‌برداری انجام می‌‌شود.

مدیریت هپاتیت

 

درمان هپاتیت چیست؟


شروع نقطه درمان:

شروع درمان هپاتیت A و E:

این بیماری بدون درمان است و معمولاً پس از چند هفته و بدون نیاز به درمان، بیمار بهبود می‌یابد. رعایت رژیم غذایی مناسب و استراحت لازمه‌ی بهبود بیماری است. قابل تذکر است که هپاتیت E در زنان باردار ممکن است برای مادر و جنین مشکلاتی ایجاد کند، از این رو پس از مشاهده علائم مشکوک فرد حتما باید به پزشک مراجعه کند و تحت درمان و مراقبت قرار گیرد. 

شروع درمان هپاتیت C ،B و D:

درمان پس از تشخیص مرحله بیماری تجویز می‌شود. اگر بیمار در مرحله حاد بیماری باشد، رژیم غذایی مناسب و استراحت تنها راه درمان بیماری است. در صورتی که بیمار در مرحله مزمن بیماری باشد، با استفاده از دارو می‌توان بیماری فرد را کنترل کرد.

شروع درمان هپاتیت سمی:

با توجه به نوع ماده سمی که باعث ایجاد این بیماری شده است،‌ داروی مورد استفاده آن متفاوت است. 

شروع درمان هپاتیت خودایمنی:

این نوع هپاتیت درمان ناپذیر است و بیماری فرد با تغذیه مناسب و مصرف دارو کنترل می‌شود.

 

تراپی و مدیریت:

رژیم غذایی افراد مبتلا به هپاتیت

  • عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی
  • مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی
  • نوشیدن مایعات
  • مصرف غذا به صورت وعده‌های کوچک ولی متعدد (بخصوص اگر فرد دچار حالت تهوع است)
  • مصرف غذا با کالری و انرژی زیاد (به طور مثال نوشیدن آبمیوه و یا شیر بجای آب)
  • پرهیز از مصرف غذاهای چرب

ورزش

ورزش‌هایی مانند راه رفتن تند، شنا و دوچرخه سواری در نگهداری یا رسیدن به وزن مناسب و حتی در کاهش استرس بیمار بسیار موثر است.

 

دارو‌های موثر در درمان هپاتیت:

در حال حاضر داروهای موثر زیادی برای درمان و کنترل انواع بیماری هپاتیت وجود دارد، از جمله:

تزریق آنتی بادی:

در صورتی که فرد احتمال می‌دهد به تازگی به ویروس هپاتیت ب آلوده شده است و از واکسینه شدن خود در گذشته اطلاعی ندارد، تزریق آنتی‌بادی ویروس در ۱۲ ساعت اول پس از آلودگی  او به ویروس در درمان سریع بیمار نقش زیادی دارد.

داروهای ضد ویروسی (Antiviral):

برای مبتلایان به هپاتیت مزمن B و به منظور جلوگیری از آسیب رساندن ویروس به بافت کبد از داروهای ضد ویروسی استفاده می‌شود. این داروها شامل انتکاویر (Entecavir)، تنوفوویر (Tenofovir)، لامیوودین (Lamivudine)، ادفوویر (Adefovir) و تلبیوودین (Telbivudine) هستند.
مبتلایان به هپاتیت مزمن C از داروهایی مثل ریباویرین (Ribavirin)، داکلاتاسویر (Daclatasvir)، سوفوسبوویر- لپاتاسویر (Sofosbuvir- velpatasvir)، سوفوسبوویر- لدیپاسویر (Ledipasvir- Sofosbuvir)، گلکاپرویر- پیبرنتاسویر (Glecaprevir- Pibrentasvir)، ریباویرین (Ribavirin)، سوفوسبوویر (Sofosbuvir)، امبیتازویر- پاریتاپرویر- ریتوناویر (Ombitasvir- Paritaprevir- Ritonavir)، مبیتازویر- پاریتاپرویر- داسابوویر- ریتوناویر (Ombitasvir- Paritaprevir- Dasabuvir- Ritonavir)، سوفوسبوویر- ولپاتاسویر- وکسیلاپرویر (Sofosbuvir- Velpatasvir- Voxilaprevir) و الباسوی- گرازوپرویر (Elbasvir- Grazoprevir) می‌توانند استفاده کنند. (مصرف خودسرانه دارو می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد. برای تجویز داروی مناسب باید به پزشک متخصص مراجعه شود)
برخی دیگر از داروهای ضدویروسی برای کنترل بیماری هپاتیت د نیز استفاده می‌شود.

اینترفرون‌ها (Interferon):

از داروهای اینترفرون آلفا-‌2bد (Interferon alfa-2b, Intron A) و پگ اینترفرون (Pegylated interferon, Peg-IFNa) در تقویت سیستم ایمنی بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن B و C استفاده می‌شود. 

سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و التهاب:

در هپاتیت خودایمنی داروهای آزاتیوپرین (Azathioprine)، مایکوفنولات موفتیل (Mycophenolate mofetil)، ۶-مرکاپتوپورین (6-Mercaptopurine)، پردنیزون (Prednisone) و بودزوناید (Budesonide) با سرکوب عملکرد سیستم ایمنی در کاهش ایجاد عوارض بیماری می‌توانند موثر باشند. در مواردی می‌توان از داروهای ضدالتهاب در درمان التهاب کبدی ناشی از دیگر انواع این بیماری بخصوص نوع سمی آن نیز استفاده کرد. (مصرف خودسرانه دارو می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد. برای تجویز داروی مناسب باید به پزشک متخصص مراجعه شود)

 

جراحی و سایر روش‌های درمانی:

پیوند کبد:

در مرحله‌ای از بیماری هپاتیت که کبد در نتیجه هر یک از انواع این بیماری به طور کامل از کار افتاده شود، انجام عمل پیوند کبد تنها راه نجات بیمار است. در اکثر موارد کبد از افراد مرگ مغزی شده اهدا می‌شود، ولی در مواردی می‌توان بخشی از کبد را از فرد اهدا کننده زنده به فرد گیرنده پیوند زد.

پیشگیری از هپاتیت

 

چگونه از هپاتیت پیشگیری کنیم؟


مهم‌ترین عامل پیشگیری از بیماری هپاتیت واکسینه شدن است. در حال حاضر واکسن فقط برای نوع A و B این بیماری در دسترس عموم قرار دارد. به علاوه واکسن هپاتیت B می‌تواند از ابتلا به هپاتیت D نیز جلوگیری کند. دیگر راه‌های موثر در پیشگیری از این بیماری شامل:

پیشگیری از هپاتیت A و E:

  • شست و شوی مناسب دست‌ها و رعایت بهداشت
  • استفاده از غذای سالم و مطمئن
  • استفاده از آب تمیز و پاکیزه
  • عدم برقراری هرگونه رابطه جنسی با افراد مشکوک به این بیماری (به دلیل انتقال ویروس در حالت‌های متفاوت، استفاده از وسایل محافظت‌کننده مانند کاندوم برای جلوگیری از انتقال این بیماری کافی نیست)

پیشگیری از هپاتیت C ،B و D:

  • رابطه جنسی محافظت‌ شده: استفاده از کاندوم (مخصوصاً از جنس لاتکس) بهترین راه برای کاهش احتمال انتقال این ویروس است و باید برای هر رابطه جنسی از کاندوم جدید استفاده شود
  • استفاده از سوزن استریل و یکبار‌مصرف
  • عدم استفاده مشترک از تیغ اصلاح، مسواک، حوله و دیگر وسایل بهداشتی فردی
  • در صورت ابتلای فرد، بیماری خود را حتماً به افرادی که با آن ها در ارتباط نزدیک هستند مانند شریک جنسی، پزشک معالج، دندان پزشک و … اطلاع دهد

پیشگیری از هپاتیت سمی و الکلی:

  • پرهیز از استفاده خودسرانه دارویی
  • عدم مصرف الکل (بخصوص همزمان با مصرف دارو)
  • احتیاط در مصرف گیاهان با خواص دارویی و همچنین مکمل‌ها
  • در صورت کار با مواد شیمیایی سمی از ماسک و پوشش مناسب استفاده شود
  • نگهداری دارو‌ها و ویتامین‌ها دور از دسترس کودکان

پیشگیری از هپاتیت اتوایمیون:

این نوع از بیماری هیچ راهکاری برای پیشگیری ندارد و فقط می‌توان با آگاهی از علل و علائم، برای درمان سریع آن و جلوگیری از آسیب‌های جدی دیگر اقدام کرد. توجه داشتن به سوابق خانوادگی یکی از عوامل مهم برای درمان به موقع و پیشگیری از ابتلا به فرم پیشرفته این بیماری می‌باشد.

 

 

مشاوره و نکات حمایتی:


از آنجایی که انواع بیماری هپاتیت دارای عوارض جدی و گاهی جبران‌ناپذیری می‌باشد، توجه و جدی گرفتن علائم ناشی از آن بسیار حائز اهمیت است. به علاوه عدم توجه به درمان و کنترل به موقع نوع ویروسی این بیماری می‌تواند خانواده و افراد نزدیک به بیمار را در معرض جدی این بیماری قرار دهد. در نتیجه فرد مبتلا به هپاتیت (به ویژه هپاتیت ویروسی) و همچنین نزدیکان و خانواده آن باید کاملا هوشیارانه به مقابله با این بیماری بپردازند.

 

 


منابع:

https://www.who.int
https://www.healthline.com
https://www.webmd.com
https://www.medlineplus.gov
https://www.mayoclinic.org

گلاره پوستی زاده

  • برچسب ها:


نظر خود را بنویسید:

برای تغییر روی عکس کلیک کنید

تاکنون نظری برای این مطالب ارسال نشده است.

ddd
تهران، خیابان شریعتی، بالاتراز میرداماد، خیابان منظرنژاد، پلاک 53، طبقه اول
ddd
info@colifelabs.com