آزمایشات و تست ھا کولایف
آزمایش آلکالین فسفاتاز - Alkaline Phosphatase (ALP)
ALP, Alk Phos, Alkp, Alkaline Phosphatase Isoenzymes
اطلاعات آزمایش در یک نگاه
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
آزمایش آلکالین فسفاتاز (ALP) در جهت تشخیص بیماری کبد یا اختلالات استخوانی درخواست داده میشود. این آزمایش اغلب به همراه سایر آزمایشات مانند آزمایش گاما-گلوتامیل ترانسفراز (GGT) یا به عنوان بخشی از پنل کبد انجام میشود.
آزمایش ALP اغلب برای تشخیص مجاری صفراوی مسدود شده انجام میشود.
همچنین این آزمایش برای تشخیص سرطان‌های گسترش یافته به استخوان‌ها و یا در جهت کمک به تشخیص بیماری پاژه نیز درخواست داده میشود.
این آزمایش همچنین ممکن است برای نظارت بر درمان بیماری پاژه یا سایر بیماری‌های استخوان مانند کمبود ویتامین D انجام شود.
چه زمانی این تست درخواست می شود؟
آزمایش آلکالین فسفاتاز یا ALP ممکن است به عنوان بخشی از آزمایش‌های غربالگری و چکاپ ، اغلب به همراه گروهی از آزمایشات دیگر به نام پنل کبد انجام شود.
این آزمایش در صورت بروز علائم اختلال کبدی یا استخوانی درخواست داده میشود.
علائم و نشانه‌های آسیب کبدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ضعف و خستگی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- تورم شکمی یا درد
- زردی
- ادرار تیره
- مدفوع روشن
- خارش
برخی از علائم و نشانه‌های اختلال استخوان عبارتند از:
- درد استخوان یا مفصل
- شکستگی‌های مکرر
- تغییر شکل استخوان‌ها
علاوه بر این، آزمایش ALP هنگامی که فرد علائم انسداد مجرای صفراوی (مثلاً سنگ صفراوی) را نشان دهد نیز انجام میشود. علائم مشکلات صفرا شامل موارد زیر است:
- درد شدید شکم به ویژه در سمت راست یا مرکز شکم
- دردی که به پشت یا تیغه شانه راست سرایت میکند
- حالت تهوع که همزمان با درد شکم اتفاق می‌افتد
- درد شکمی که با خوردن یک وعده غذایی چرب ایجاد میشود (هنگام انقباض کیسه صفرا)
چه نمونه های برای این تست گرفته میشود؟
نمونه خون از رگ بازو
شرایط لازم برای انجام آزمایش چیست؟
- ناشتا بودن فرد الزامی است و نباید از ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی به جز آب خورده باشد
- قبل از انجام آزمایش ALP با پزشک خود صحبت کنید شاید انجام برخی از دستورالعمل‌ها مانند قطع مصرف برخی از داروها ضروری باشد.
| معرفی کلی آزمایش | |
| دسته بندی آزمایش | بیوشیمی |
| بخش عملیاتی آزمایشگاه | |
| نمونه ارجح برای آزمایش | سرم یا پلاسما هپارینه |
| ماندگاری در دمای اتاق | ۷۲ ساعت |
| ماندگاری در یخچال | ۲ هفته |
| ماندگاری در فریزر | ۱ ماه |
| روش مرجع انجام آزمایش | آنزیماتیک کمی (Quantitative Enzymatic) |
| حداقل میزان نمونه | ۰/۵ تا ۲ میلی‌لیتر |
| دستورالعمل تهیه نمونه | سرم:
|
| معیارهای رد نمونه | سرم:
|
محدوده مرجع در جواب آزمایش آلکالین فسفاتاز، رنج نرمال برای هر فرد سالم را نمایش می‌دهد. مقادیر خارج از این محدوده می‌تواند نشان دهنده مشکلات احتمالی و یا بیماری در فرد باشد. لازم به ذکر است محدوده مرجع در برگه جواب آزمایش آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد. این تفاوت ناشی از تجهیزات آزمایشگاهی و یا روش‌های مختلف انجام تست است. لذا حتماً برای تفسیر جواب آزمایش آلکالین فسفاتاز خود با پزشک معالج مشورت کنید.
محدوده مرجع ذکر شده در این سایت بر اساس یک روش آزمایشگاهی بوده و صرفاً جهت اطلاع می‌باشد.
نتیجه آزمایش ALP در گروه‌های سنی مختلف، متفاوت است. مقدار این آنزیم در نوجوانان ۱۳ تا ۱۹ سال نیز وابسته به جنس است که بر حسب یک یکای بین‌الملی بر لیتر (IU/L) گزارش میشود.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
بیشتر بخوانید: چگونه جواب آزمایش را بخوانیم و تفسیر کنیم؟
نتایج آزمایش ALP به طور معمول همراه با نتایج گاما-گلوتامیل ترانسفراز (GGT)، سایر آزمایشاتی که ممکن است همزمان با آن انجام شود (آزمایش‌های پانل کبد) و با توجه به سوابق پزشکی و جسمی فرد تفسیر میشود.
نتایج ALT بالاتر از محدوده مرجع معمولاً نشان‌دهنده بیماری کبد یا شرایط بالینی دیگری است که موجب افزایش فعالیت سلولهای استخوانی میشود.
اگر نتیجه سایر آزمایشات کبدی مانند بیلی روبین، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) یا آلانین آمینوترانسفراز (ALT) نیز بالا باشد، در اغلب موارد نشان می‌دهد که افزایش ALP ناشی از آسیب کبدی یا بیماری است. اگر GGT نیز افزایش یابد، ALP زیاد احتمالاً به دلیل بیماری کبدی است. افزایش قابل توجه آلکالین فسفاتاز، اغلب بیش از ۴ برابر حد طبیعی، ممکن است انسداد مجرای صفراوی و یا التهاب کیسه صفرا را نشان دهد.
اگر نتیجه آزمایش‌های کبدی و GGT طبیعی باشد، احتمالاً ALP زیاد ناشی از بیماری‌های استخوانی است. به همین ترتیب، اگر نتایج آزمایش های کلسیم یا فسفر غیر طبیعی باشد، معمولاً منشا افزایش آلکالین فسفاتاز از استخوان می‌باشد.
آزمایش آلکالین فسفاتاز در بیماری‌های کبدی
نتایج ALP معمولاً همراه با سایر آزمایشات مربوط به بیماری کبد ارزیابی میشود. در برخی از اشکال بیماری کبدی (مانند هپاتیت)، ALP معمولاً بسیار کمتر از AST و ALT است. وقتی مجاری صفراوی مسدود شده باشد (معمولاً توسط سنگ صفرا، جای زخم ناشی از سنگ‌های صفراوی قبلی، جراحی یا سرطان)، ممکن است ALP و بیلی روبین بسیار بیشتر از AST یا ALT افزایش یابد. ALP همچنین ممکن است در سرطان کبد نیز افزایش پیدا کند.
ALP در بیماری استخوان
در برخی از بیماری‌های استخوان (مانند بیماری پاژه) که استخوان‌ها بزرگ شده و تغییر شکل می‌یابند، یا در سرطان‌های خاصی که به استخوان گسترش می‌یابند، ممکن است آلکالین فسفاتاز افزایش یابد.
در شرایطی که فرد برای بیماری پاژه تحت درمان است و پس از مدتی میزان ALP خون کاهش یابد یا به حالت عادی برگردد، نشان‌دهنده موثر بودن درمان فرد است.
در افراد مبتلا به سرطان استخوان یا کبد کاهش سطح ALP نشان‌دهنده کنترل شدن بیماری و موفقیت درمان است.
چه چیزهای در این تست بررسی میشوند؟
آلکالین فسفاتاز (ALP) آنزیمی است که در چندین بافت بدن یافت میشود. ALP خون افراد بالغ سالم عمدتاً در کبد تولید شده و بقیه آن از بافت استخوان‌ها (اسکلت) است. افزایش میزان ALP در خون معمولاً به دلیل بیماری کبدی، انسداد مجاری صفراوی، بیماری کیسه صفرا یا اختلالات استخوانی ایجاد میشود. تست آلکالین فسفاتاز میزان آنزیم ALP را در خون اندازه‌گیری میکند.
ALP در سلولهای تشکیل‌دهنده مجاری صفراوی کبد یافت می شود. ALP در استخوان توسط سلولهای خاصی به نام استئوبلاست که در تشکیل استخوان نقش دارند نیز تولید میشود.
سطح آلکالین فسفاتاز در خون ممکن است در برخی شرایط مانند انسداد یک یا چند مجرای صفراوی افزایش زیادی پیدا کند. سرطان کبد، سیروز کبدی، هپاتیت یا استفاده از داروهای سمی برای کبد نیز باعث افزایش سطح ALP خواهد شد.
هر شرایطی که باعث تشکیل بیش از حد بافت استخوانی شود، از جمله اختلالات استخوانی (مانند بیماری پاژه)، می‌تواند باعث افزایش سطح ALP شود. کودکان و نوجوانان به طور معمول سطح ALP خون بیشتری دارند زیرا استخوان‌های آن‌ها هنوز در حال رشد هستند. در نتیجه، آزمون ALP باید با مقادیر مختلف محدوده مرجع (نرمال) برای کودکان و بزرگسالان تفسیر شود.
اشکال ALP تولید شده توسط انواع مختلف بافتهای بدن متفاوت است و ایزوآنزیم نامیده میشوند. اگر از علائم و نشانه‌های بالینی فرد منبع نتیجه آزمایش ALP بالا مشخص نشود، بنابراین ممکن است آزمایشی به منظور تعیین میزان ایزوآنزیم در خون انجام شود.
آزمایش‌های آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) نیز معمولاً به همراه آزمایش آلکالین فسفاتاز (ALP) انجام میشوند. آزمایش‌های بیلی روبین، آلبومین و آزمایش پروتئین کل نیز بخشی از آزمایش‌های پنل کبدی هستند. آزمایشات دیگری که ممکن است به صورت جداگانه یا به عنوان بخشی از پنل کبد برای تشخیص یا نظارت بر بیماری کبد انجام شود شامل گاما-گلوتامیل ترانسفراز (GGT) ، لاکتات دهیدروژناز (LDH) و زمان پروترومبین (PT) است.
علاوه بر موارد فوق، آزمایش‌های دیگر مانند کلسیم، فسفر، هورمون پاراتیروئید، ویتامین D یا مارکرهای استخوانی نیز در جهت تعیین علت بیماری و یا کنترل آن انجام میشود.
سوالات متداول
- لنفوم هوچکین (Hodgkin's Lymphoma)
- نارسایی احتقانی قلب
- کولیت اولسراتیو
- برخی از عفونت‌های باکتریایی
- بارداری
- زمان بهبود شکستگی‌ها (افزایش موقت ALP)
- کمبود روی (زینک)
- هیپوفسفاتازی (اختلال ژنتیکی نادر در متابولیسم استخوان)
- سوء تغذیه
- معتادان الکلی
- مصرف‌کنندگان داروهای اسمی برای کبد یا قرارگیری در معرض مواد سمی دیگر
- افراد مبتلا به چاق، سندرم متابولیک یا مقاومت به انسولین
- مبتلایان به نارسایی احتقانی قلب
- مبتلایان به بیماری ویلسون یا هموکروماتوز
https://www.labtestsonline.org
https://lwww.aruplab.com
https://www.geisingermedicallabs.com
