آزمایشات و تست ھا کولایف

آزمایش تعیین گروه خون - Blood group RH ABO, Rh, Du

Q: آیا بهجز آنتیژنهای گروه خونی (ABO) و آنتیژنهای Rh، آنتیژن دیگری بر سطح گلبولهای قرمز خونی وجود دارد؟

بله، تعداد زیادی آنتیژن از جمله Duffy ،Kidd ،Kell و غیره از دیگر آنتیژنهای موجود بر سطح گلبولهای خونی هستند. وجود این آنتیژنها با آزمایش عادی تعیین گروه خونی بررسی نمیشود و فقط با انجام دیگر تستها مانند بررسی آنتیبادیهای سلولهای قرمز خونی (Red blood cell antibody screen) امکانپذیر است.

نام های دیگر آزمایش: آزمایش تشخیص گروه خونی، آزمایش گروه خونی
Blood group. Blood type. Blood Typing. Antibody Identification, RBC. Rh factor. ABO group and Rh type. Grouping and Rh, blood. ABO type. ABONR. ABORh. BG RH

کد آزمایش: 105

بخش آزمایشگاه:

هماتولوژی و انعقاد

اطلاعات آزمایش در یک نگاه

هدف از انجام این آزمایش چیست؟

آزمایش تشخیص گروه خونی به‌منظور شناسایی گروه های خونی (ABO) و فاکتور ارهاش (Rh) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چه زمانی این تست درخواست می‌ شود؟

آزمایش تعیین گروه خونی به منظور:

دریافت خون و دیگر فراورده‌های خونی، اعضا، بافت و مغز استخوان
اهدا خون و دیگر فراورده‌های خونی، اعضا، بافت و مغز استخوان
تشخیص نوع فاکتور Rh مادر قبل یا هنگام بارداری برای جلوگیری از ایجاد مشکل بین مادر و جنین در حین بارداری

چه نمونه های برای این تست گرفته میشود؟

- نمونه خون از رگ بازو
- نمونه خون از سر انگشتان
- نمونه خون از پاشنه پا نوزادان تازه متولد شده
- نمونه خون از بند ناف نوزادان تازه متولد شده

شرایط لازم برای انجام آزمایش چیست؟

نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.

اطلاعات مربوط به متخصص

معرفی کلی آزمایش
دسته بندی آزمایش	هماتولوژی و انعقاد
بخش عملیاتی آزمایشگاه
نمونه ارجح برای آزمایش	خون کامل حاوی ماده ضدانعقاد EDTA
ماندگاری در دمای اتاق	غیر قابل قبول
ماندگاری در یخچال	۱ هفته
ماندگاری در فریزر	غیر قابل قبول
روش مرجع انجام آزمایش	آگلوتیناسیون گلبول های قرمز (RBC agglutination) ستون حاوی ژل (Gel column technology)
حداقل میزان نمونه	۰/۵ تا ۴ میلی‌لیتر
دستورالعمل تهیه نمونه	ضدعفونی نمودن سطح پوست بیمار در محل نمونه‌گیری قبل از انجام نمونه‌گیری تهیه نمونه خون از رگ بازو، سر انگشت، پاشنه پا یا بند ناف نوزاد استفاده از لوله‌های مخصوص حاوی ماده ضد انعقاد خون K2EDTA ثبت مشخصات بیمار به طور صحیح و خوانا بر روی لوله آزمایش هر فرد قبل از انجام نمونه‌گیری (نام، تاریخ نمونه‌گیری و نوع آزمایش) انتقال نمونه خون به درون لوله‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن، به آرامی و از کنار لوله آزمایش برای جلوگیری از همولیز و لیپمیک شدن نمونه خون اطمینان از محکم بسته شدن درب لوله‌ها قرار دادن لوله‌های حاوی نمونه خون به مدت ۳ تا ۵ دقیقه بر روی میکسر و یا سر و ته کردن آرام لوله‌ها ۸ تا ۱۰ بار نگهداری صحیح نمونه خون کامل تا زمان انتقال به آزمایشگاه بر اساس دستورالعمل شرایط نگهداری نمونه اجتناب از فریز کردن نمونه‌های خون انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه در شرایط استاندارد، با بسته‌بندی محکم و در کنار یخ خشک
معیارهای رد نمونه	ناخوانا بودن مشخصات بيمار (نام، تاریخ نمونه‌گیری و نوع آزمایش) عدم تطابق برگه درخواست آزمايش با نوع نمونه و مشخصات آن کافی نبودن حجم نمونه نشت نمونه به خارج از لوله آزمایش استفاده از لوله نامناسب جمع‌آوری نمونه (استفاده از لوله‌های مخصوص سرم یا حاوی هپارین، NA EDTA، سدیم فلوراید یا پتاسیم اگزالات به عنوان عوامل ضد انعقاد خون) نمونه‌های خون فریز شده وجود لخته یا همولیز در نمونه طولانی شدن زمان ارسال نمونه به آزمایشگاه بدون در نظر گرفتن شرایط نگهداری نمونه نگهداری و انتقال نمونه در دمای نامناسب

زمان جواب آزمایش

تفسیر جواب آزمایش

۱ روز کاری (۲۴ ساعت پس از تحویل نمونه به آزمایشگاه)

دقت کنید تفسیری که برای آزمایش تعیین گروه خونی در این سایت ارائه شده صرفاً جهت اطلاع بوده و برای تشخیص نوع گروه خونی خود باید از تفسیر آزمایشگاهی که آزمایش شما را انجام داده است استفاده کنید.

نتایج این آزمایش نشان می‌دهد که فرد دارای کدام یک از گروه های خونی (AB ،B ،A و یا O) و همچنین کدام Rh (مثبت یا منفی) است. همچنین با توجه به جدول زیر می‌توان دریافت که هر کدام از گروه های خونی از کدام یک از گروه های خونی دیگر می‌توانند خون دریافت کنند. به بیان دیگر، گروه های خونی و نوع Rh ستون گیرنده (بیمار) فقط از ستون روبروی خود می‌توانند دریافت خون کنند، در غیر این صورت با دریافت خون از گروه‌های دیگر، فرد با خطر جدی مواجه می‌شود. زیرا خون فرد به سرعت لخته شده و در صورت عدم رسیدگی سریع، فرد با خطر مرگ مواجه می‌شود.

گروه خونی و نوع Rh گیرنده (بیمار)	گروه خونی و نوع Rh دهنده
A مثبت	A مثبت، A منفی، O مثبت، O منفی
A منفی	A منفی، O منفی
B مثبت	B مثبت، B منفی، O مثبت، O منفی
B منفی	B منفی، O منفی
AB مثبت	A مثبت، A منفی، B مثبت، B منفی، AB مثبت، AB منفی، O مثبت، O منفی
AB منفی	A منفی، B منفی، AB منفی، O منفی
O مثبت	O مثبت، O منفی
O منفی	O منفی

در حال حاضر برخی کیت‌های خانگی در بازار وجود دارند که با تهیه آن‌ها می‌توان به‌راحتی گروه خونی فرد را شناسایی کرد.

چه چیزهای در این تست بررسی میشوند؟

گروه های خونی بر اساس انواع نشانه‌ها (معمولاً از جنس کربوهیدرات یا پروتئین) یا آنتی‌ژن‌های موجود بر سطح گلبول‌های قرمز خون (Red blood cells, RBCs) دسته‌بندی می‌شوند. دو تا از مهم‌ترین انواع این نشانه‌ها، آنتی‌ژن A و آنتی‌ژن B است. دیگر گروه مهم از این نشانه‌های سطحی آنتی ژن‌های Rh هستند. در آزمایش تشخیص گروه خونی حضور یا عدم حضور این آنتی‌ژن‌ها بر سطح گلبول‌های قرمز هر فرد بررسی می‌شود. افرادی که دارای آنتی‌ژن A هستند دارای گروه خونی A، کسانی که دارای آنتی‌ژن B هستند دارای گروه خونی B، افراد دارای هر دو آنتی‌ژن A و B دارای گروه خونی AB و در نهایت فرد فاقد هر دو آنتی‌ژن، دارای گروه خونی O است. همچنین در ارتباط با آنتی ژن Rh، افرادی که در سطح گلبول‌های قرمز خود دارای این آنتی ژن باشند Rh مثبت و در مقابل کسانی که فاقد این آنتی ژن بر سطح گلبول‌های قرمز خود هستند Rh منفی شناسایی می‌شوند.
به‌طور کلی بدن انسان در مقابل آنتی‌ژن‌های A و B که بر سطح گلبول‌های قرمز خود وجود ندارد، آنتی‌بادی تولید می‌کند. به‌طور مثال اگر فرد دارای گروه خونی A باشد (دارای آنتی‌ژن A)، بدن او آنتی‌بادی B تولید می‌کند و اگر فرد دارای گروه خونی B باشد (دارای آنتی‌ژن B)، بدن او قادر به تولید آنتی‌بادی A است.

جدول زیر بیان‌کننده نوع آنتی‌بادی‌های تولید شده در بدن هر فرد با گروه خونی‌های متفاوت است:

گروه خونی فرد	آنتی بادی های خونی موجود در خون فرد
A	B
B	A
AB	-
O	B و A

نکته بسیار مهم این است که در صورت لزوم دریافت خون یا اندامی از فرد دیگر، حتماً باید از گروه های خونی استفاده کرد که بدن فرد گیرنده علیه آن‌ها آنتی‌بادی تولید نمی‌کند. در غیر این صورت سلول‌های خونی دریافت شده توسط آنتی‌بادی‌های موجود در بدن شخص گیرنده تخریب می‌شود و فرد را با مشکلات و خطرات جدی روبرو می‌کند.
علاوه بر گروه های خونی، Rh فرد گیرنده و دهنده نیز باید بررسی شود. افرادی که دارای Rh مثبت هستند می‌توانند از افرادی با Rh منفی خون یا اندام دریافت کنند ولی عکس این حالت امکان‌پذیر نیست. این شرایط زمانی بسیار مهم و دارای اهمیت می‌شود که مادری باردار با Rh منفی دارای جنینی با Rh مثبت است. در این حالت بدن مادر علیه آنتی ژن Rh جنین آنتی‌بادی تولید کرده و در صورت عبور این آنتی‌بادی‌ها از جفت، باعث آسیب شدید به جنین و نابودی گلبول‌های قرمز خونی او و ایجاد بیماری همولیتیک نوزاد (Hemolytic disease of the newborn) می‌شود.
در برخی از افراد به دلیل بروز جهش ژنتیکی، تعداد آنتی ژن های Rh موجود بر سطح گلبول‌های قرمز خون کاهش پیدا می‌کند که به افراد، افرادی با Rh از نوع Du یا D ضعیف (Weak D) می‌گویند. کاهش تعداد آنتی ژن Rh در حدی است که با انجام تست های تعیین گروه خونی و Rh عادی، فرد Rh منفی (منفی کاذب) معرفی می‌شود. در حالی که دارای Rh بوده و در واقع Rh مثبت است. با انجام آزمایش‌های تکمیلی می‌توان از وجود این اختلال آگاه شد.

همچنین با آگاهی از گروه های خونی و Rh والدین می‌توان گروه خونی و Rh فرزندان را نیز پیش‌بینی نمود، به‌طوری که در جدول زیر نشان داده می‌شود:

گروه خونی والدین	A	B	AB	O
A	O ،A	O ،AB ،B ،A	AB ،B ،A	O ،A
B	AB ،B ،A	O ،B	AB ،B ،A	O ،B
AB	AB ،B ،A	AB ،B ،A	AB	B ،A
O	O ،A	O ،B	B ،A	O

والدین Rh	مثبت	منفی
مثبت	مثبت، منفی	مثبت، منفی
منفی	مثبت، منفی	منفی

یکی از نکات جالب جمعیت گروه های خونی در کشورهای مختلف گوناگون است. این جمعیت‌ها در کل دنیا و در سال ۲۰۲۰ در جدول زیر آورده شده است. جالب این است که برخلاف باور عموم مردم، گروه خونی O بیشترین فراوانی را در کل دنیا دارد.

گروه های خونی	Rh مثبت	Rh منفی	کل
O	۴۲ ٪	۳ ٪	۴۵ ٪
A	۳۱ ٪	۲/۵ ٪	۳۳/۵ ٪
B	۱۵ ٪	۱ ٪	۱۶ ٪
AB	۵ ٪	۰/۵ ٪	۵/۵ ٪
کل	۹۳ ٪	۷ ٪	۱۰۰ ٪

سوالات متداول

بله، با آگاهی از گروه های خونی و Rh مادر و پدر تشخیص گروه خونی و Rh فرزندان نیز امکان‌پذیر است.

افرادی که دارای گروه خونی O با Rh منفی هستند به عنوان دهنده جهانی خون شناسایی می‌شوند و به تمامی افراد با هر گروه خونی می‌توانند خون اهدا کنند. با این وجود این افراد فقط می‌توانند از افرادی با گروه خونی O با Rh منفی خون دریافت کنند.
کسانی با گروه خونی AB با Rh مثبت به عنوان گیرنده جهانی شناخته می‌شوند. این افراد از تمامی گروه های خونی می‌توانند خون دریافت کنند، در حالی که فقط قادر به اهدای خون به گروه خونی AB با Rh مثبت هستند.

بله، تعداد زیادی آنتی‌ژن از جمله Duffy ،Kidd ،Kell و غیره از دیگر آنتی‌ژن‌های موجود بر سطح گلبول‌های خونی هستند. وجود این آنتی‌ژن‌ها با آزمایش عادی تعیین گروه خونی بررسی نمی‌شود و فقط با انجام دیگر تست‌‌ها مانند بررسی آنتی‌بادی‌های سلول‌های قرمز خونی (Red blood cell antibody screen) امکان‌پذیر است.

مطالب مرتبط