آزمایشات و تست ھا کولایف
آزمایش اوره خون - (BUN) Blood Urea Nitrogen
Urea (BUN)، Urea nitrogen
اطلاعات آزمایش در یک نگاه
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
آزمایش اوره خون (BUN) به‌عنوان بخشی از پنل کلیه، پنل متابولیک پایه یا پنل متابولیک جامع، در جهت بررسی وضعیت سلامت عمومی فرد مراجعه کننده انجام میشود. اهداف اصلی انجام آزمایش اوره، اندازه‌گیری مقدار نیتروژن در خون و بررسی عملکرد کلیهها و کبد در شرایط مختلف است، همچون:
- ارزیابی سلامت کلیهها
- تشخیص بیماری کلیه
- نظارت بر اثربخشی دیالیز
- بررسی روش‌های درمان مرتبط با بیماری‌ها یا آسیب‌های کلیوی
در اغلب موارد آزمایش اوره به‌همراه آزمایش کراتینین درخواست میشود.
در صورت وجود نتایج غیرطبیعی آزمایشهای BUN و کراتینین، ابتلا به بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت یا فشار خون بالا، کنترل اختلال عملکرد کلیه و اثربخشی روش‌های درمان آن، آزمایشهای BUN و کراتینین درخواست میشود.
علاوه بر این ممکن است آزمایش کراتینین خون و BUN با هدف ارزیابی عملکرد کلیه قبل از انجام برخی از اقدامات پزشکی که نیاز به استفاده از داروهایی دارند که در صورت پاک نشدن سریع به کلیهها آسیب می‌رساند درخواست داده شوند، مانند CT اسکن.
چه زمانی این تست درخواست می شود؟
- تست BUN اغلب در معاینات پزشکی چکاپ به‌عنوان بخشی از یک پانل متابولیک معمول یا پایه (CMP یا BMP) درخواست میشود.
- آزمایش اوره در زمانی که پزشک مشکوک به بیماریهای کلیوی است درخواست داده میشود، مانند:
- هنگامی که فرد علائم و نشانه‌هایی مشکوک به اختلال و بیماریهای کلیوی دارد
- زمانی که فرد دیالیز میشود
- در فواصل زمانی منظم وقتی فرد تحت درمان بیماری‌ها یا آسیب‌های کلیوی قرار دارد
چه نمونه های برای این تست گرفته میشود؟
نمونه خون از رگ بازو
شرایط لازم برای انجام آزمایش چیست؟
نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.
| معرفی کلی آزمایش | |
| دسته بندی آزمایش | بیوشیمی |
| بخش عملیاتی آزمایشگاه | |
| نمونه ارجح برای آزمایش | سرم |
| ماندگاری در دمای اتاق | ۱ هفته |
| ماندگاری در یخچال | ۱ هفته |
| ماندگاری در فریزر | ۱ ماه |
| روش مرجع انجام آزمایش | اسپکتروفتومتری کمی (Quantitative Spectrophotometry) |
| حداقل میزان نمونه | ۰/۵ تا ۲ میلی‌لیتر |
| دستورالعمل تهیه نمونه |
|
| معیارهای رد نمونه |
|
محدوده مرجع در جواب آزمایش اوره خون، رنج نرمال برای هر فرد سالم را نمایش می‌دهد. مقادیر خارج از این محدوده می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات احتمالی و بیماری در فرد باشد. لازم به ذکر است محدوده مرجع در برگه جواب آزمایش آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد. این تفاوت ناشی از تجهیزات آزمایشگاهی و روش‌های مختلف انجام تست است. لذا حتماً برای تفسیر جواب آزمایش BUN خود با پزشک معالج مشورت کنید.
محدوده مرجع ذکر شده در این سایت بر اساس یک روش آزمایشگاهی بوده و صرفاً جهت اطلاع است.
|
|
|
|
نتیجه آزمایش اوره خون بر اساس واحد میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) گزارش میشود.
نتیجه آزمایش BUN ممکن است همزمان با نتایج کراتینین و یا نتایج آزمایشهای دیگری که در پنل کلیه قرار دارند تفسیر شود، به‌طوری که:
- سطح BUN و کراتینین که در محدوده مرجع آزمایشگاه محل انجام آزمایش قرار دارد، نشان می‌دهد کلیه‌های فرد به خوبی کار می‌کنند و سالم هستند
- افزایش سطح BUN و کراتینین ممکن است به این معنی باشد که کلیه فرد به درستی کار نمیکند. در این شرایط پزشک با در نظر گرفتن فاکتورهای دیگری مانند سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، شرایطی را که ممکن است بر عملکرد صحیح کلیه‌های فرد اثر گذاشته باشند را مورد بررسی قرار می‌دهد
- کاهش سطح BUN معمولاً دیده نمیشود و در اغلب موارد جای نگرانی ندارد
به‌خاطر داشته باشید که حتی اگر یکی از کلیه‌های سالم باشد و کلیه دیگر آسیب دیده باشد، ممکن است که نتیجه تست BUN شما نرمال و در محدوده مرجع قرار گیرد. از اینرو برای تفسیر نتایج BUN لازم است که حتماً به پزشک معالج خود مراجعه و شرح کاملی از سوابق پزشکی خود به او ارائه داده شود.
بیشتر بخوانید: چگونه جواب آزمایش را بخوانیم و تفسیر کنیم؟
چه چیزهای در این تست بررسی میشوند؟
اوره یک ماده زائد است که در نتیجه تجزیه پروتئین به اجزای تشکیل‌دهنده آن (اسیدهای آمینه) در کبد ایجاد میشود. در طی فرآیند تجزیه پروتئین، ابتدا آمونیاک تولید شده و سپس به ماده زائد دیگری به نام اوره که سمیت کمتری دارد تبدیل میشود. نیتروژن در ساختار آمونیاک و اوره وجود دارد. در آزمایش اندازه گیری کمی اوره (BUN) میزان نیتروژن اوره خون اندازه‌گیری میشود. آزمایش نیتروژن اوره و اوره میتوانند به جای یکدیگر درخواست داده شوند، زیرا اوره حاوی نیتروژن است و نیتروژن اضافی در بدن به شکل اوره در خون انتقال می‌یابد. اوره در کبد تشکیل شده، وارد جریان خون شده و به کلیهها منتقل میشود. در آنجا از خون فیلتر شده و در ادرار آزاد می‌گردد. از آنجا که مسیر دفع اوره یک روند مداوم است، معمولاً مقدار کم و ثابتی از اوره در خون وجود دارد. با این حال وقتی کلیهها به دلیل بیماری یا آسیب نتوانند مواد زائد را از خون فیلتر کنند، در این صورت سطح اوره در خون بالا می‌رود. گاهی اوقات، نسبت BUN به کراتینین برای تعیین علت افزایش سطح اوره خون محاسبه میشود.
کلیهها یک جفت اندام لوبیایی شکل هستند که در قسمت پایین دنده در سمت راست و چپ پشت قرار دارند. در آن‌ها حدود یک میلیون واحد فیلتر خون کوچک به نام نفرون وجود دارد. در هر نفرون، خون به طور مداوم از طریق یک خوشه میکروسکوپی از رگ‌های خونی حلقوی، که گلومرول نام دارد، فیلتر میشود. با وجود آن که آب و مولکول‌های کوچک از گلومرول عبور می‌کنند، اما سلول‌های خون و مولکول‌های بزرگتر در آن باقی می‌مانند و به جریان خون باز می‌گردند. به هر گلومرول یک لوله کوچک به نام توبول متصل شده است که مایعات و مولکول‌های عبور کرده از گلومرول را جمع میکند و سپس آنچه را که باز هم می‌تواند مورد استفاده بدن قرار گیرد، دوباره جذب میکند. پسماندهای باقیمانده، ادرار را تشکیل می‌دهند.
اکثر بیماری‌ها یا شرایطی که کلیهها یا کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهند، میتوانند بر میزان اوره موجود در خون تاثیر بگذارند. اگر در کبد مقادیر زیادی از اوره تولید شود یا کلیهها به درستی کار نکنند و در تصفیه مواد زائد از خون مشکل داشته باشند، سطح اوره در خون افزایش می‌یابد. در صورتی که کبد آسیب قابل توجه ای دیده باشد و یا تولید اوره به دلیل ابتلا به برخی از بیماری‌ها متوقف شود، ممکن است سطح BUN کاهش یابد.
سوالات متداول
- کاهش جریان خون در کلیهها، به دلیل شرایطی مانند نارسایی احتقانی قلب، شوک، استرس، حمله قلبی اخیر یا سوختگی شدید
- مسدود شدن جریان ادرار، مانند سنگ کلیه
- کم شدن آب بدن
- افزایش قابل توجه مصرف پروتئین در رژیم غذایی
- افزایش تجزیه پروتئین در بدن
- بیماریهای شدید کبدی
- سوء تغذیه
- افزایش بیش از حد آب بدن
با این وجود آزمایش BUN معمولاً برای تشخیص یا نظارت بر این شرایط استفاده نمیشود. هدف اصلی این آزمایش ارزیابی عملکرد کلیهها است.
https://www.geisingermedicallabs.com
https://www.labtestsonline.org
https://www.aruplab.com
https://www.mayoclinic.org
