آزمایش پی سی آر کرونا (RT-qPCR)، جهت تشخیص ویروس کرونا SARS-CoV-2 یا کووید ۱۹ انجام میگیرد. با استفاده از آزمایش RT-PCR ماده ژنتیکی ویروس کووید ۱۹ که RNA نامیده میشود، در نمونههای دستگاه تنفسی (مانند بینی و حلق) شناسایی میشود. بر اساس نتایج این روش میتوان اطلاعات دقیقی از تعداد ویروس کووید ۱۹ موجود در نمونههای گرفته شده از بیمار بدست آورد. به این دلیل نتایج حاصل از RT-PCR در تشخیص عفونت فعال کووید ۱۹ و ارزیابی شدت بیماری کرونا قابل اعتماد میباشند. علاوه بر این، با توجه به این نکته که ویروس کووید ۱۹ به سرعت و به راحتی در میان افراد انتقال مییابد، انجام تست مولکولی RT-PCR و تشخیص به موقع آلودگی فرد نقش قابل توجهی در جلوگیری از انتشار ویروس در میان افراد جامعه دارد.
اگر شما یکی از علائم ابتلا به بیماری عفونی حاد تنفسی کرونا مثل سرفه خشک، تب بالا، سردرد، بدن درد و تنگی نفس را داشته باشید، انجام این آزمایش برای شما ضروری است. تصمیمگیری در مورد انجام آزمایش RT-PCR کرونا بر اساس شرایط اپیدمیولوژیک جامعه، نشانههای بالینی فرد و علائم بیماری کرونا صورت میگیرد. بهترین زمان انجام آزمایش پی سی آر کرونا (RT-PCR) برای نمونههای گرفته شده از انتهای بینی و حلق از زمان شروع علائم بیماری تا ۸ روز پس از آن میباشد.
پس از یک هفته از شروع علائم به دلیل پیشروی ویروس به سمت مناطق تحتانی دستگاه تنفس تعداد ویروس در بخشهای تنفسی فوقانی (حلق و بینی) به تدریج کاهش مییابد و نمونههای گرفته شده از بخشهای تحتانی تنفسی مثبت خواهند شد. در زمانی که فرد علائم بالینی خفیفی همچون تب ملایم احساس خستگی، بدن درد، آبریزش بینی، گلودرد و اسهال را نشان میدهند، انجام تست RT-PCR در صورت تشخیص و توصیه پزشک انجام خواهد گرفت.
انجام آزمایش مولکولی کووید ۱۹ برای گروه های پرخطر ضرورت بیشتری دارد. افراد پرخطر از نظر ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در گروههای زیر قرار میگیرند:
باید توجه داشت که در افراد مشکوک مبتلا به عفونت کووید ۱۹ با علائم شدید و پیشرفته بیماری، نیاز به انجام این آزمایش نمیباشد و در کوتاهترین زمان ممکن لازم است تحت مراقبتهای بیمارستانی قرار گیرند.
ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی (حفره بینی، حلق و حنجره) مانند خلط و بزاق از طریق سوابهای گرفته شده از انتهای حفره بینی (نازوفارنکس) و انتهای حلق (اوروفارنکس)
- نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.
- در صورت زیاد بودن ترشحات بینی قبل از تهیه سواب از انتهای بینی بیمار، لازم است که ترشحات به آرامی تخلیه شود. ترشحات زیاد ممکن است منجر به آلودگیهای ثانویه شود و دقت نمونهگیری از محل مناسب را کاهش دهد.
معرفی کلی آزمایش | |
دسته بندی آزمایش | ژنتیک |
بخش عملیاتی آزمایشگاه | |
نمونه ارجح برای آزمایش | ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی (حفره بینی، حلق و حنجره) مانند خلط و بزاق از طریق سوابهای گرفته شده از انتهای حفره بینی (نازوفارنکس) و انتهای حلق (اوروفارنکس) |
ماندگاری در دمای اتاق | حداکثر ۲۴ ساعت |
ماندگاری در یخچال | کمتر از ۵ روز (بهترین زمان ۲ روز) |
ماندگاری در فریزر | ۱ ماه |
روش مرجع انجام آزمایش | ریل تایم پی سی آر کمی رونوشت معکوس (Real-Time Quantitative Reverse Transcription PCR, RT-qPCR) |
حداقل میزان نمونه | سوابهای نمونههای بینی و حلق باید در محیطهای انتقال دهنده (ترانسپورت) با حجم ۱ تا ۴ میلیلیتر قرار داده شوند. |
دستورالعمل تهیه نمونه |
|
معیارهای رد نمونه |
|
نتایج آزمایش کیفی و به صورت حضور (مثبت) و یا عدم حضور (منفی) ویروس کووید-19 گزارش میشوند.
نتایج این تست بر مبنای تشخیص ماده ژنتیکی SARS-CoV-2 که از نوع RNA میباشد، مورد ارزیابی قرار میگیرند و به صورت حضور (مثبت) و یا عدم حضور (منفی ) ویروس کووید-19 گزارش میشوند. RNA ویروس در فاز حاد بیماری قابل تشخیص است. اگرچه نتایج مثبت نشان دهنده وجود ویروس SARS-CoV-2 در نمونه بیماران میباشد، اما بررسی تاریخچه بیماری فرد و دیگر اطلاعات شخصی او برای تفسیر نتایج مثبت الزامی است. نتایج منفی پیشگیری کننده ابتلای فرد به بیماری کووید-۱۹ نمیباشد. نتایج منفی باید با درنظرگرفتن مشاهدات کلینیکی، تاریخچه بیمار و اطلاعات اپیدمیولوژیک مورد بررسی قرار گیرند. ضعیف بودن کیفیت نمونه، کافی نبودن مقدار نمونه، انتقال نمونه به آزمایشگاه در شرایط نامناسب، عدم رعایت قوانین نگهداری نمونه از زمان نمونهگیری تا زمان تحویل به آزمایشگاه میتوانند از دلایل منفی کاذب آزمایش RT-PCR باشند. در صورتی که علائم بیماری فرد به گونهای باشد که احتمال آلوده بودن او به ویروس کووید-۱۹ بالا باشد و نتایج تست RT-PCR وی بصورت منفی گزارش شده باشد، تکرار این آزمایش ضروری است. در این رابطه پیشنهاد میشود که نمونه گیری مجدداً انجام گیرد. آلودگی نمونه یک فرد با نمونه سایر افراد در اثر نمونهگیری غیر استاندارد، نشت و یا انتقال نامناسب نمونه میتواند نتایج مثبت کاذب ایجاد نماید. همچنین در مراحل انجام آزمایش مولکولی استفاده از کیتهایی که مراحل صحهگذاری آنها با دقت و با پیروی از الگوی استاندارد بینالمللی انجام نپذیرد، میتواند نتایج مثبت کاذب ایجاد نماید.
بیشتر بخوانید: CT در جواب آزمایش کرونا PCR چه معنی دارد؟
SARS-Cov-2، یک کرونا ویروس جدید میباشد که منجر به ایجاد یک سندرم حاد تنفسی میشود. سازمان بهداشت جهانی نام این بیماری را بر اساس سال شیوع (۲۰۱۹) و عامل ویروسی آن که از خانواده کرونا ویروسها میباشد، بیماری کووید ۱۹ (COVID-19) نامگذاری کرده است. آزمایش مولکولی کرونا به روش RT-qPCR تنها روش تشخیص قطعی این بیماری میباشد. در این روش از طریق استخراج و شناسایی ماده ژنتیکی ویروس (RNA)، حضور و تعداد ویروس در نمونههای گرفته شده از مجاری تنفسی فوقانی و تحتانی بیماران مشکوک مبتلا به کووید ۱۹ مشخص میگردد.
پس از ورود ویروس کرونا به مجاری تنفسی فوقانی فرد (بینی و حلق)، ذره ویروسی در آنجا ساکن میشود. در این شرایط بیمار علائم خفیفی از بیماری را همچون بدن درد، سردرد، گلودرد و اسهال نشان میدهد. در صورتی که سیستم ایمنی فرد در وضعیت مناسب نباشد (افراد مسن یا مبتلا به بیماری های زمینه ای) یا شدت آلودگی فرد زیاد باشد (کادر بهداشت و درمان)، آنتی بادیهای اختصاصی و کافی برای از بین بردن ویروس ترشح نمیشود. در این صورت ویروس کووید ۱۹ در بدن بیمار زنده مانده و به سمت مناطق تحتانی دستگاه تنفس (نای، نایژه و ریه) پیشروی میکند. در این شرایط علائم بیماری کرونا شدت بیشتری پیدا کرده و به صورت تب بالا، سرفه خشک، تنگی نفس و احساس خستگی مشاهده میشوند. با دسترسی ویروس کووید ۱۹ به ریه بیمار، ویروس از طریق پروتئینهای سطحی خود به سلولهای ریه اتصال مییابد، به درون آنها وارد میشود و با در اختیار گرفتن سیستم ژنتیکی فرد شروع به تکثیر میکند. در این مرحله سلولهای ریه بیمار به کارخانه تولید ویروس تبدیل میشوند. ویروس کووید ۱۹ پس از تکثیر فراوان در هر یک از سلولهای ریه آنها را تخریب کرده و از آنها خارج میشود، سپس به درون سلولهای دیگر وارد میشود و شدت عفونت افزایش مییابد. بنابراین تمام قطرات و ترشحات تنفسی فرد آلوده به ویروس کووید ۱۹ حاوی ذرات ویروسی میباشند. از این رو ترشحات تنفسی بیمار مهمترین عامل انتقال ویروس کووید ۱۹ به افراد دیگر میباشد.
بر اساس مسیر بیماری زایی ویروس، با استفاده از روش پی سی آر (RT-PCR) و بررسی نمونههای دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی وجود ویروس کرونا و تعداد آن در بیمار قابل بررسی است. با در دست داشتن نتایج حاصل از تست RT-PCT ابتلا فرد به بیماری کووید ۱۹ و شدت بیماری او بطور دقیق قابل بررسی میباشد. لازم به ذکر است برای بررسی سابقهی ابتلا به بیماری باید آزمایش خون کرونا (آزمایش آنتی بادی IgG و IgM) انجام شود.
https://www.who.int
https://www.fda.gov
https://www.aruplab.com
https://www.labcorp.com
https://www.cdc.gov
https://www.slas.org