آزمایشات و تست ھا کولایف
آزمایش تحمل گلوکز (GTT) - Glucose Tolerance Test
Oral Glucose Tolerance Test, OGTT, GTT
اطلاعات آزمایش در یک نگاه
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
آزمایش تحمل گلوکز (GTT) که به عنوان تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) هم شناخته میشود، پاسخ بدن فرد نسبت به قند (گلوکز) را اندازه‌گیری می‌کند.
این آزمایش برای کمک به تشخیص شرایط پیش دیابت و دیابت درخواست داده میشود. در برخی از موارد ممکن است آزمایش GTT نیز به عنوان بخشی از آزمایش‌های غربالگری دیابت انجام شود (اگرچه آزمایش های قند خون ناشتا (FBS) و هموگلوبین A1c آزمایش های پایه غربالگری دیابت هستند).
با وجود آنکه انجام تست تحمل گلوکز نسبت به آزمایش‌های FBS و هموگلوبین A1c، پیچیده‌تر است، اما بسیار حساس‌تر از آن‌ها عمل کرده و دیابت را زودتر تشخیص می‌دهد. از این رو، در شرایط خاصی مانند بیماران کاندید پیوند کلیه، GTT به منظور غربالگری دقیق‌تر دیابت درخواست داده میشود.
چه زمانی این تست درخواست می شود؟
آزمایش تحمل گلوکز معمولاً هنگامی که نتایج آزمایش قند خون ناشتا یا هموگلوبین A1c غیرطبیعی (خارج از محدوده مرجع) یا مرزی (بالاترین مقدار محدوده نرمال) باشند انجام میشود. علاوه بر این، در برخی از شرایط مانند پیوند کلیه ممکن است پزشک آزمایش GTT را به عنوان یک تست حساس‌تر برای غربالگری دیابت درخواست دهد.
چه نمونه های برای این تست گرفته میشود؟
نمونه خون از رگ بازو در فواصل زمانی مشخص
شرایط لازم برای انجام آزمایش چیست؟
- ناشتا بودن فرد الزامی است و نباید از ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی به جز آب خورده باشد.
- برای تست دوم مایعی حاوی ۷۵ گرم گلوکز (برای کودکان مقدار ۱/۷۵ گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن) برای نوشیدن به فرد داده میشود. سپس بعد از ۲ ساعت نمونه خون بعدی گرفته میشود. در طول این ۲ ساعت فرد مجاز به خوردن چیز دیگری بجز مقدار کمی آب نمی‌باشد.
- برخی از داروها می‌توانند سطح گلوکز خون فرد را افزایش یا کاهش دهند. در مورد مصرف هرگونه دارو یا مکمل های مصرفی باید با پزشک خود مشورت شود.
| معرفی کلی آزمایش | |
| دسته بندی آزمایش | بیوشیمی |
| بخش عملیاتی آزمایشگاه | |
| نمونه ارجح برای آزمایش | سرم |
| ماندگاری در دمای اتاق | ۲۴ ساعت |
| ماندگاری در یخچال | ۱ هفته |
| ماندگاری در فریزر | ۱ سال |
| روش مرجع انجام آزمایش | روش آنزیماتیک کمی (Quantitative Enzymatic) |
| حداقل میزان نمونه | ۰/۵ تا ۲ میلی‌لیتر |
| دستورالعمل تهیه نمونه |
|
| معیارهای رد نمونه |
|
محدوده مرجع در جواب آزمایش تحمل گلوکز، رنج نرمال برای هر فرد سالم را نمایش می‌دهد. مقادیر خارج از این محدوده می‌تواند نشان دهنده مشکلات احتمالی و یا بیماری در فرد باشد. لازم به ذکر است محدوده مرجع در برگه جواب آزمایش آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد. این تفاوت ناشی از تجهیزات آزمایشگاهی و یا روش‌های مختلف انجام تست است. لذا حتماً برای تفسیر جواب آزمایش تحمل گلوکز خود با پزشک معالج مشورت کنید.
محدوده مرجع ذکر شده در این سایت بر اساس یک روش آزمایشگاهی بوده و صرفاً جهت اطلاع می‌باشد.
نتایج آزمایش تحمل قند خون دو ساعته - غیر بارداری بر حسب میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) یا میلی‌مولار بر لیتر (mmol/L) در جدول زیر گزارش شده است. انجام این آزمایش برای تشخیص دیابت بارداری ارزشی ندارند.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
بیشتر بخوانید: چگونه جواب آزمایش را بخوانیم و تفسیر کنیم؟
چه چیزهای در این تست بررسی میشوند؟
گلوکز منبع اصلی انرژی سلول‌های بدن و تنها منبع انرژی کوتاه مدت مغز و سیستم عصبی است. در واقع سلول‌ها از گلوکز برای تولید انرژی استفاده می کنند. برای استفاده از گلوکز لازم است که یک منبع پایدار وجود داشته باشد و سطح نسبتاً ثابت آن در خون حفظ شود. در آزمایش تحمل گلوکز سطح گلوکز خون در دو حالت ناشتا و ۲ ساعت پس از نوشیدن مایعی حاوی مقدار مشخصی از گلوکز اندازه‌گیری میشود.
در زمان هضم مواد غذایی، کربوهیدرات‌ها به گلوکز و مواد مغذی دیگر شکسته میشوند. آن‌ها توسط دستگاه گوارش جذب شده و به جریان خون منتقل و در سراسر بدن گردش می‌کنند. به طور معمول، سطح گلوکز خون بعد از صرف هر وعده غذایی کمی افزایش می‌یابد. در پاسخ به افزایش گلوکز خون، لوزالمعده هورمون انسولین را در خون آزاد می‌کند. مقدار انسولین ترشح شده با مقدار و محتوای وعده غذایی مصرف شده مطابقت دارد. انسولین به انتقال گلوکز به درون سلول‌های بدن کمک می‌کند. با ورود گلوکز به درون سلول‌ها و تجزیه آن، سطح گلوکز خون کاهش می‌یابد و پانکراس در پاسخ، ترشح انسولین را کاهش می‌دهد. در آزمایش GTT یا تحمل گلوکز نیازی به شکستن کربوهیدرات ها به گلوکز نمی‌باشد زیرا در نوشیدنی که به فرد داده میشود گلوکز وجود دارد.
اگر سیستم بازخورد (فیدبک) گلوکز/ انسولین خون به درستی کار کند، سطح گلوکز در خون در مقدار نسبتاً ثابت باقی می‌ماند. در شرایطی که این سیستم مختل شود و سطح گلوکز در خون بالا رود، بدن تلاش می‌کند تا با افزایش تولید انسولین تعادل را برقرار نماید. البته به شرط آنکه سلول‌های بتا پانکراس سالم باشند و بتوانند این کار را به درستی انجام دهند.
دیابت شایع‌ترین بیماری ناشی از عدم تعادل میان گلوکز و انسولین است.
دیابت نوع ۱ زمانی رخ میشود که بدن قادر به تولید انسولین کافی برای کنترل سطح گلوکز خون نباشد. معمولاً در دیابت نوع ۱، سلول‌های تولیدکننده انسولین (سلول‌های بتا) توسط سیستم ایمنی بدن خود فرد تخریب میشوند.
دیابت نوع ۲ به دلیل مقاومت به انسولین (بدن در برابر انسولین واکنش طبیعی نشان نمی‌دهد) و کاهش نسبی تولید انسولین در بدن ایجاد میشود.
برخی از زنان ممکن است در دوران حاملگی به دیابت بارداری مبتلا شوند. در این شرایط گلوکز خون آن‌ها در دوران حاملگی در سه ماهه دوم یا سوم بارداری افزایش می‌یابد.
سطح بالای مزمن گلوکز خون می‌تواند منجر به آسیب تدریجی اعضای بدن مانند کلیه‌ها، چشم‌ها، قلب، رگ‌های خونی و اعصاب شود.
بررسی شدت افزایش گلوکز در تست GTT برای توصیف وضعیت سلامت فرد بکار می‌رود. اگر فرد در زمان انجام آزمایش GTT دارای علائم دیابت باشد، افزایش قند خون در هر یک از حالت های ناشتا یا ۲ ساعته می‌تواند تشخیص دیابت را تایید کند. اگر فرد بدون علامت باشد ابتلای او به دیابت زمانی تشخیص داده میشود که نتیجه هر دو آزمایش قند خون ناشتا و ۲ ساعته در یک روز یا در دو روز متفاوت غیرطبیعی باشد.
علاوه بر تست تحمل گلوکز، آزمایش هموگلوبین A1c به عنوان شاخص کنترل طولانی مدت گلوکز معمولاً در بیماران مبتلا به پیش دیابت و دیابت تجویز میشود و می‌تواند به عنوان آزمایش غربالگری دیابت استفاده شود. قند خون ناشتا آزمایش دیگری است که برای غربالگری و تشخیص اولیه دیابت انجام شود.
آزمایش‌های دیگری از جمله بررسی وجود آنتی بادی های ضد جزایر لوزالمعده (جزایر لانگرهانس)، انسولین و پپتید C نیز در موارد خاص برای کمک به تعیین علت سطح غیر طبیعی گلوکز درخواست داده میشوند. این آزمایش‌ها در جهت تشخیص دیابت نوع ۱ از نوع ۲ و ارزیابی تولید انسولین انجام میشوند و برای تشخیص دیابت کاربردی ندارند.
سوالات متداول
- آسیب سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده
- بارداری
- استرس شدید ناشی از ضربه، جراحی، سکته قلبی
یا سکته مغزی
- ابتلا به برخی از بیماری‌ها
- مقاومت به انسولین
- بیماری کلیوی
- بیماری‌های پانکراس
- بیماری‌های تیروئید
- سندرم کوشینگ
https://www.labtestsonline.org
https://www.aruplab.com
https://www.mayoclinic.org
