آزمایش هموگلوبین A1c یا Hb A1c برای کمک به تشخیص دیابت نوع ۱، ۲ و شرایط پیش دیابتیک درخواست داده میشود. این آزمایش به تشخیص خطر ابتلا به دیابت کمک میکند.
آزمایش Hb A1c همچنین در جهت نظارت بر بیماری دیابت و بررسی میزان تاثیر روشهای کنترل و درمان دیابت انجام میشود.
آزمایش هموگلوبین A1c گاهاً به عنوان یکی از آزمایش های چکاپ انجام شود. در زمانی که فرد در خطر ابتلا به دیابت است یا علائم و نشانه های دیابت را نشان میدهد، پزشک این آزمایش را برای او درخواست میدهد. این علائم شامل:
بعد از تشخیص ابتلا فرد به دیابت، پزشک بطور منظم هر ۳ تا ۴ ماه (۱۲۰ روز)، آزمایش Hb A1c را برای او درخواست خواهد داد تا سطح هموگلوبین های گلیکوزیله شده را بررسی کند.
تست A1c همچنین ممکن است از سن ۴۵ سالگی در بزرگسالانی که دارای اضافه وزن هستند و در خطر ابتلا به دیابت هستند به عنوان یکی از آزمایشهای مهم پایش سلامت انجام شود. اگر نتیجه A1c طبیعی باشد، آزمایش A1c باید حداقل در فواصل ۳ ساله تکرار شود.
افرادی که مبتلا به دیابت نیستند اما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت (پیش دیابت) هستند، باید حداقل سالانه یک بار A1c خود را آزمایش کنند.
- نمونه خون از رگ بازو
- یک قطره خون از سر انگشتان
- نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.
- در صورت سابقه کم خونی (مانند فقر آهن) و یا در شرایطی که اخیرا انتقال خون انجام شده است، این مسئله حتما به پزشک و مسئولین آزمایشگاه اطلاع داده شود.
معرفی کلی آزمایش | |
دسته بندی آزمایش | بیوشیمی |
بخش عملیاتی آزمایشگاه | |
نمونه ارجح برای آزمایش | خون کامل حاوی ماده ضد انعقاد EDTA |
ماندگاری در دمای اتاق | ۷۲ ساعت |
ماندگاری در یخچال | ۱ هفته |
ماندگاری در فریزر | ۳ ماه |
روش مرجع انجام آزمایش |
|
حداقل میزان نمونه | ۰/۵ تا ۳ میلیلیتر |
دستورالعمل تهیه نمونه | سرم:
|
معیارهای رد نمونه | سرم:
|
محدوده مرجع در جواب آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله، رنج نرمال برای هر فرد سالم را نمایش میدهد. مقادیر خارج از این محدوده میتواند نشان دهنده مشکلات احتمالی و یا بیماری در فرد باشد. لازم به ذکر است محدوده مرجع در برگه جواب آزمایش آزمایشگاههای مختلف ممکن است متفاوت باشد. این تفاوت ناشی از تجهیزات آزمایشگاهی و یا روشهای مختلف انجام تست است. لذا حتماً برای تفسیر جواب آزمایش هموگلوبین A1c خود با پزشک معالج مشورت کنید.
محدوده مرجع ذکر شده در این سایت بر اساس یک روش آزمایشگاهی بوده و صرفاً جهت اطلاع میباشد.
نتایج آزمایش A1c بر اساس درصد یا میلی مول بر مول (mmol/mol) گزارش میشوند. برخی از نتایج این آزمایش که برای غربالگری و تشخیص بیماری دیابت بیشتر مورد توجه هستند در جدول زیر ذکر شدهاند.
|
|
|
|
|
|
|
|
بیشتر بخوانید: چگونه جواب آزمایش را بخوانیم و تفسیر کنیم؟
هموگلوبین A1c که به آن A1c یا هموگلوبین گلیکوزیله نیز گفته میشود، هموگلوبین همراه با گلوکز است. آزمایش A1c با اندازهگیری درصد هموگلوبین گلیکوزیله در خون، میزان متوسط گلوکز در خون را طی ۲ تا ۳ ماه گذشته ارزیابی میکند.
هموگلوبین یک پروتئین انتقال دهنده اکسیژن است که در داخل گلبولهای قرمز خون (RBC) وجود دارد. هموگلوبین طبیعی دارای انواع مختلفی است که شکل غالب آن (حدود ۹۵ تا ۹۷ درصد) به شکل هموگلوبین A است. هنگامی که گلوکز در خون گردش میکند، مقداری از آن به طور خود به خود به هموگلوبین A متصل میگردد. هرچه سطح گلوکز در خون بیشتر باشد، هموگلوبین گلیکوزیله بیشتری تشکیل میشود. زمانی که گلوکز به هموگلوبین متصل میگردد برای همیشه در گلبولهای قرمز خون باقی میماند، بنابراین تا وقتی که گلبولهای قرمز فعال هستند گلیکوزیله خواهند بود (به طور معمول حدود ۱۲۰ روز). فرم غالب هموگلوبین گلیکوزیله، A1c نامیده میشود. A1c به طور روزانه تولید و به آرامی از خون پاک میشود زیرا RBC های قدیمی میمیرند و RBC های جوان (با هموگلوبین غیر گلیکوزیله شده) جای آنها را میگیرند.
نتیجه آزمایش A1C نشان دهنده میانگین سطح قند خون شما در طی دو تا سه ماه گذشته است. آزمایش A1C بطور اختصاصی اندازه گیری میکند که چند درصد از هموگلوبین های فرد با قند پوشانده شده است. هرچه سطح A1C بالاتر باشد، کنترل قند خون ضعیفتر و خطر ابتلا به عوارض دیابت نیز بیشتر است. از این رو برای غربالگری و تشخیص دیابت یا بررسی خطر ابتلا به دیابت ممکن است از آزمایش A1c استفاده شود. آزمایش A1c برای نظارت بر درمان افراد مبتلا به دیابت نیز انجام میشود. با کمک نتایج A1c میتوانید وضعیت بیماری دیابت خود را ارزیابی کنید و متوجه شوید که آیا روش درمان شما در طول زمان موثر بوده و گلوکز خون کنترل شده است یا خیر.
در بیشتر افراد، نتایج کمتر از ۷ درصد آزمایش A1c نشان میدهد که گلوکز خون به خوبی کنترل شده است و بیمار دیابت در خطر کمتری برای ابتلا به عوارض ناشی از دیابت است. با این وجود، توصیه شده است کنترل گلوکز در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بیشتر به صورت "بیمار محور" انجام شود. به این معنا که هر فرد با پزشک خود در ارتباط مداوم باشد و با توجه به وضعیت سلامت او و بر اساس عوامل متعادل کننده خطرات و مزایا هر یک از روش های درمان، روش مناسب و محدوده مرجع اختصاصی A1c او انتخاب شود. محدوده مرجع A1c هر فرد به عوامل مختلفی از جمله مدت زمان تشخیص دیابت، ابتلا فرد به بیماریهای دیگر، وجود عوارض ناشی از دیابت (مانند اختلال یا از دست دادن بینایی، آسیب کلیه و خطر عوارض افت قند خون) و کاهش امید به زندگی تعیین میشود.
به عنوان مثال، در یک فرد مبتلا به بیماری قلبی که سالها با دیابت نوع ۲ زندگی کرده است و عوارض دیابتی نداشته است ممکن است پزشک برای او محدوده مرجع A1c بالاتری (مثلاً ۷/۵ تا ۸/۰ درصد) تعیین کند. در حالی که در یک فرد سالم که مبتلا به دیابت نیست محدوده مرجع پائینتری در نظر گرفته میشود (به عنوان مثال ۶/۰ - ۶/۵)، البته تا زمانی که قند خون پایین خطر قابل توجهی برای او نداشته باشد.
علاوه بر A1c با استفاده از آزمایشهای گلوکز خون ناشتا (FBG) یا آزمایش تحمل گلوکز ۲ ساعته (GTT) که بر اساس اندازه گیری سطح گلوکز خون انجام میشوند نیز میتوان بیماری دیابت را تشخیص داد.
https://www.mayoclinic.org
https://www.labtestsonline.org
https://www.aruplab.com