آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله - Hemoglobin A1c (Hb A1c)

هموگلوبین A1c که به آن A1c یا هموگلوبین گلیکوزیله نیز گفته می‌شود، هموگلوبین همراه با گلوکز است. آزمایش A1c با اندازه‌گیری درصد هموگلوبین گلیکوزیله در خون، میزان متوسط ​​گلوکز در خون را طی ۲ تا ۳ ماه گذشته ارزیابی می‌کند.
هموگلوبین یک پروتئین انتقال دهنده اکسیژن است که در داخل گلبول‌های قرمز خون (RBC) وجود دارد. هموگلوبین طبیعی دارای انواع مختلفی است که شکل غالب آن (حدود ۹۵ تا ۹۷ درصد) به شکل هموگلوبین A است. هنگامی که گلوکز در خون گردش می‌کند، مقداری از آن به طور خود به خود به هموگلوبین A متصل می‌گردد. هرچه سطح گلوکز در خون بیشتر باشد، هموگلوبین گلیکوزیله بیشتری تشکیل می‌شود. زمانی که گلوکز به هموگلوبین متصل می‌گردد برای همیشه در گلبول‌های قرمز خون باقی می‌ماند، بنابراین تا وقتی که گلبول‌های قرمز فعال هستند گلیکوزیله خواهند بود (به طور معمول حدود ۱۲۰ روز). فرم غالب هموگلوبین گلیکوزیله، A1c نامیده می‌شود. A1c به طور روزانه تولید و به آرامی از خون پاک می‌شود زیرا RBC های قدیمی میمیرند و RBC های جوان (با هموگلوبین غیر گلیکوزیله شده) جای آن‌ها را می‌گیرند.
نتیجه آزمایش A1C نشان دهنده میانگین سطح قند خون شما در طی دو تا سه ماه گذشته است. آزمایش A1C بطور اختصاصی اندازه گیری می‌کند که چند درصد از هموگلوبین های فرد با قند پوشانده شده است. هرچه سطح A1C بالاتر باشد، کنترل قند خون ضعیف‌تر و خطر ابتلا به عوارض دیابت نیز بیشتر است. از این رو برای غربالگری و تشخیص دیابت یا بررسی خطر ابتلا به دیابت ممکن است از آزمایش A1c استفاده شود. آزمایش A1c برای نظارت بر درمان افراد مبتلا به دیابت نیز انجام می‌شود. با کمک نتایج A1c می‌توانید وضعیت بیماری دیابت خود را ارزیابی کنید و متوجه شوید که آیا روش درمان شما در طول زمان موثر بوده و گلوکز خون کنترل شده است یا خیر. 
در بیشتر افراد، نتایج کمتر از ۷ درصد آزمایش A1c نشان می‌دهد که گلوکز خون به خوبی کنترل شده است و بیمار دیابت در خطر کمتری برای ابتلا به عوارض ناشی از دیابت است. با این وجود، توصیه شده است کنترل گلوکز در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بیشتر به صورت "بیمار محور" انجام شود. به این معنا که هر فرد با پزشک خود در ارتباط مداوم باشد و با توجه به وضعیت سلامت او و بر اساس عوامل متعادل کننده خطرات و مزایا هر یک از روش های درمان، روش مناسب و محدوده مرجع اختصاصی A1c او انتخاب شود. محدوده مرجع A1c هر فرد به عوامل مختلفی از جمله مدت زمان تشخیص دیابت، ابتلا فرد به بیماری‌های دیگر، وجود عوارض ناشی از دیابت (مانند اختلال یا از دست دادن بینایی، آسیب کلیه و خطر عوارض افت قند خون) و کاهش امید به زندگی تعیین می‌شود. 
به عنوان مثال، در یک فرد مبتلا به بیماری قلبی که سال‌ها با دیابت نوع ۲ زندگی کرده است و عوارض دیابتی نداشته است ممکن است پزشک برای او محدوده مرجع A1c بالاتری (مثلاً ۷/۵ تا ۸/۰ درصد)  تعیین کند. در حالی که در یک فرد سالم که مبتلا به دیابت نیست محدوده مرجع پائین‌تری در نظر گرفته می‌شود (به عنوان مثال ۶/۰ - ۶/۵)، البته تا زمانی که قند خون پایین خطر قابل توجهی برای او نداشته باشد.
علاوه بر A1c با استفاده از آزمایش‌های گلوکز خون ناشتا (FBG) یا آزمایش تحمل گلوکز ۲ ساعته (GTT) که بر اساس اندازه گیری سطح گلوکز خون انجام می‌شوند نیز می‌توان بیماری دیابت را  تشخیص داد.