آزمایش پتاسیم (K) جهت تشخیص سطح غیر طبیعی پتاسیم (پتاسیم بالا (هیپرکالمی) و پتاسیم پایین (هیپوکالمی)) مورد درخواست قرار میگیرد. این آزمایش اغلب به عنوان بخشی از پنل الکترولیت یا پنل متابولیک پایه در یک چکاپ معمولی به منظور بررسی وضعیت عمومی سلامت فرد انجام میشود. آزمایش K ممکن است به دلیل هر یک از موارد زیر نیز درخواست داده شود:
آزمایش پتاسیم خون یک آزمایش پایه بوده و ممکن است هنگام چکاپ فرد یا ارزیابی او از نظر ابتلا به یک بیماری جدی درخواست داده شود، همچون در موارد زیر نیز احتمال انجام تست اندازهگیری پتاسیم خون وجود دارد:
پنلهای الکترولیت و پنلهای متابولیک پایه معمولاً در فواصل زمانی منظم در شرایط زیر درخواست داده میشوند:
آزمایش پتاسیم ادرار ممکن است در صورت غیرطبیعی بودن سطح پتاسیم خون انجام شود، مانند زمانی که:
- نمونه خون از رگ بازو
- نمونه ادرار تصادفی یا ۲۴ ساعته
- نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.
- برای جمع آوری نمونه ادرار تصادفی یا ۲۴ ساعته و کسب اطلاعات ضروری در مورد نوع ظرف نمونه ادرار، لازم است با آزمایشگاه تماس گرفت.
دسته بندی آزمایش | بیوشیمی |
مشخصات نمونه | - سرم - ادرار |
ماندگاری در دمای اتاق | - سرم: ۲۴ ساعت - ادرار: ۲۴ ساعت |
ماندگاری در یخچال | - سرم: ۷ روز - ادرار: ۲ هفته |
ماندگاری در فریزر | - سرم: ۶ ماه - ادرار: ۳ ماه |
متدولوژی |
|
حداقل میزان نمونه | - سرم: ۰/۵ تا ۲ میلیلیتر - ادرار: ۱ میلیلیتر (از هر نمونه تصادفی یا ۲۴ ساعته) |
دستورالعمل نمونه گیری | نمونه خون (سرم):
نمونه ادرار تصادفی:
نمونه ادرار ۲۴ ساعته:
|
شرایط رد نمونه |
|
محدوده مرجع در جواب آزمایش پتاسیم، رنج نرمال برای هر فرد سالم را نمایش میدهد. مقادیر خارج از این محدوده میتواند نشان دهنده مشکلات احتمالی و یا بیماری در فرد باشد. لازم به ذکر است محدوده مرجع در برگه جواب آزمایش آزمایشگاههای مختلف ممکن است متفاوت باشد. این تفاوت ناشی از تجهیزات آزمایشگاهی و یا روشهای مختلف انجام تست است. لذا حتماً برای تفسیر جواب آزمایش پتاسیم خود با پزشک معالج مشورت کنید.
محدوده مرجع ذکر شده در این سایت بر اساس یک روش آزمایشگاهی بوده و صرفاً جهت اطلاع میباشد.
نتیجه آزمایش K معمولاً همراه با نتایج آزمایشهای دیگر مانند آزمایش الکترولیتها بطور همزمان تفسیر میگردد. میزان پتاسیم موجود در خون و ادرار به صورت میکرومول در هر لیتر (ng/mL) بیان میشود.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
سطح پایین یا بالا پتاسیم میتواند در اثر شرایط و بیماریهای مختلفی ایجاد شود. پزشک نتایج آزمایش های فرد را ارزیابی کرده و تعیین میکند که آیا نتیجه آزمایش پتاسیم خارج از محدوده معنای قابل توجهی دارد یا خیر. در این مورد شاید لازم باشد داروییهایی که فرد مصرف میکند و بر سطح پتاسیم او تاثیر میگذارد، تغییر داده شود و یا ممکن است داروهای جدیدی برای پایین آوردن سطح پتاسیم فرد مورد تجویز قرار گیرد. سطح پتاسیم ادرار معمولاً با سطح پتاسیم در خون مقایسه میشود. بدن به طور معمول پتاسیم اضافی خود را دفع میکند، بنابراین افزایش سطح پتاسیم ادرار میتواند در نتیجه افزایش سطح آن در خون باشد. هنگامی که بدن شما بیش از حد پتاسیم از دست میدهد، ممکن است پتاسیم ادرار افزایش یابد. در این حالت، سطح پتاسیم خون در محدوده مرجع نرمال یا پایین تر از آن گزارش میشود. همچنین اگر به دلیل عدم مصرف کافی پتاسیم سطح پتاسیم خون فرد پایین باشد، غلظت آن در ادرار نیز کم خواهد بود.
بیشتر بخوانید: چگونه جواب آزمایش را بخوانیم و تفسیر کنیم؟
پتاسیم یک الکترولیت حیاتی برای انجام متابولیسم سلول است. این ماده به انتقال مواد مغذی به داخل سلول کمک کرده و مواد زائد را از سلول خارج میکند. پتاسیم در عملکرد عضلات نیز نقش مهمی دارد و به انتقال پیام بین اعصاب و عضلات کمک میکند. آزمایش اندازهگیری پتاسیم، میزان پتاسیم در خون یا ادرار را اندازهگیری میکند.
الکترولیتها یونها و مواد معدنی هستند که در مایعات بدن وجود دارند. پتاسیم و الکترولیتهای دیگر مانند سدیم، کلرید و بیکربنات به تنظیم مقدار مایعات بدن کمک کرده و تعادل اسید و باز را در سطح پایدار نگه میدارد. پتاسیم در تمام مایعات بدن وجود دارد اما بیشتر در سلولها یافت میشود. در مایعات خارج از سلولها و در قسمت مایع خون (سرم یا پلاسما) تنها مقدار کمی از پتاسیم وجود دارد.
از آنجا که غلظت پتاسیم خون بسیار کم است، تغییرات جزئی در مقدار آن میتواند اثرات قابل توجهی بر سلامتی فرد داشته باشد. سطح پتاسیم خیلی کم یا خیلی زیاد میتواند عملکرد اعصاب و عضلات را تغییر دهد و ممکن است عوارض جدی بر سلامتی انسان داشته باشد از جمله شوک، مشکلات تنفسی و ضربان نامنظم قلب. تغییرات زیاد سطح پتاسیم حتی ممکن است توانایی انقباض عضلات را از بین ببرد.
آزمایش پتاسیم به عنوان بخشی از پنل الکترولیت یا پنل متابولیکی میتواند به تشخیص عدم تعادل الکترولیت، اسیدوز یا آلکالوز بدن کمک کند. اسیدوز و آلکالوز به معنای شرایط غیر عادی در بدن هستند که در نتیجهی وجود بیش از حد اسید یا باز ایجاد شده و منجر به عدم تعادل pH بدن میشوند. این عدم تعادل معمولاً به دلیل برخی بیماریهای زمینهای یا دیگر بیماریها ایجاد میشود.
https://www.labtestsonline.org
https://www.aruplab.com
https://www.mayoclinic.org
https://www.ncbi.nlm.nih.gov
https://www.pubmed.ncbi.nlm.nih.gov