آزمایش آنتی بادی IgM کرونا یکی از روشهای تشخیص اولیه و بررسی سابقه ابتلای فرد به عفونت کووید ۱۹ (COVID-19) میباشد. با استفاده از آزمایش آنتی بادی IgM کرونا سابقه مواجهه فرد با ویروس کووید ۱۹ ( SARS-CoV-2) در یک ماه گذشته قابل بررسی است. علاوه بر این، از طریق آزمایش IgM افراد آلودهای که علائم بیماری کووید را نشان نمیدهند و به عنوان ناقلین سالم در نظر گرفته میشوند، قابل شناسایی هستند. انجام آزمایش سرولوژی IgM کرونا برای افرادی که سیستم ایمنی آنها دچار اختلال میباشد (افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی یا سرطان) یا از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده میکنند (مانند کورتون ها)، پیشنهاد نمیشود.
در حال حاضر این تست به دلیل قیمت ارزان، دسترسی راحت، مدت زمان کوتاه انجام آزمایش، نمونهگیری راحت و عدم نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی بسیار تخصصی بهعنوان یک روش رایج برای تشخیص اولیه و بررسی سابقه آلودگی افراد به ویروس SARS-CoV-2 بهکار برده میشود.
آزمایش آنتی بادی IgM کرونا چند روز پس از شروع علائم اولیه بیماری کرونا از قبیل تب، بدن درد، سردرد، سرفه خشک، تنگی نفس، ناراحتی های گوارشی و ... درخواست داده میشود؛ به طوری که علائم فوق مداوم و پیوسته بوده و روند افزایشی داشته باشند. زمان انجام آزمایش آنتی بادی IgM کرونا بر حساسیت نتایج آن تاثیر بسیار دارد. بر اساس دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی انجام تست آنتی بادی IgM کرونا در جهت تشخیص اولیه و یا بررسی سابقه ابتلا فرد به عفونت کووید ۱۹ در دو نوبت و در دو زمان متفاوت پیشنهاد شده است:
بهترین زمان برای انجام آزمایش آنتی بادی IgM از اواخر هفته اول تا اواسط هفته سوم میباشد. در این بازه زمانی مقدار تولید آنتی بادی IgM در بدن افراد آلوده به تدریج افزایش یافته و سرانجام به حداکثر میزان خود میرسد. از این رو آزمایش آنتی بادی کرونا IgM با حساسیت و اختصاصیت بیشتری انجام میشود و نتایج حاصل از آن قابل اعتمادتر خواهد بود. باید توجه داشت که از هفته پنجم بیماری کووید مقدار IgM کاهش مییابد و نهایتاً در هفته هفتم ناپدید میشود، در نتیجه حساسیت آزمایش آنتی بادی IgM نیز کاهش مییابد. بر این اساس نتایج آزمایش IgM دو ماه پس از آلوده شدن فرد به کووید ۱۹ ارزش بالینی قابل توجهی ندارد.
نمونه خون از رگ بازو
نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.
دسته بندی آزمایش | سرولوژی |
مشخصات نمونه | سرم یا پلاسما |
ماندگاری در دمای اتاق | ۲۴ ساعت |
ماندگاری در یخچال | ۲ هفته |
ماندگاری در فریزر | ۱ ماه |
متدولوژی | سنجش جذب ایمنی وابسته به آنزیم یا الایزا (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay, ELISA) |
حداقل میزان نمونه | ۰/۵ تا ۱ میلیلیتر |
دستورالعمل نمونه گیری |
|
شرایط رد نمونه |
|
محدوده مرجع در جواب آزمایش آنتی بادی کرونا IgM، رنج نرمال برای هر فرد سالم را نمایش میدهد. مقادیر خارج از این محدوده میتواند نشان دهنده مشکلات احتمالی و یا بیماری در فرد باشد. لازم به ذکر است محدوده مرجع در برگه جواب آزمایش آزمایشگاههای مختلف ممکن است متفاوت باشد. این تفاوت ناشی از تجهیزات آزمایشگاهی و یا روشهای مختلف انجام تست است. لذا حتماً برای تفسیر جواب آزمایش آنتی بادی کرونا IgM خود با پزشک معالج مشورت کنید.
محدوده مرجع ذکر شده در این سایت بر اساس یک روش آزمایشگاهی بوده و صرفاً جهت اطلاع میباشد.
آزمایش آنتی بادی کرونا IgM باید در زمان مناسب انجام شود. نتایج آزمایش آنتی بادی کرونا IgM یک ماه پس از بروز علائم بیماری و یا مواجهه فرد با عوامل پر خطر چندان قابل اعتماد نمیباشند. نتایج این آزمایش باید توسط پزشک متخصص عفونی و با توجه به سوابق بالینی و اجتماعی او تفسیر شود. با توجه به نوع کیتهای تجاری مورد استفاده محدوده مرجع نتایج آزمایش آنتی بادی کرونا IgM در آزمایشگاههای مختلف، متفاوت است. محدوده مرجع نتایج این تست در آزمایشگاه کولایف در جدول زیر آمده است:
|
|
|
|
|
|
|
|
نتایج مثبت تست های سرولوژی آنتی بادی IgM کرونا در افراد دارای علائم بالینی میتواند به دلیل وجود عفونت فعال یا سابقه ابتلا به بیماری کووید ۱۹ باشد و در افراد سالم بدون علامت نیز میتواند ناقل بودن آنها را نشان میدهد.
نتایج منفی باید توسط پزشک و با توجه به سوابق بالینی و اجتماعی فرد به دقت مورد بررسی قرار گیرد و نمیتوانند دلیل قطعی برای آلوده نبودن وی باشد. در برخی از موارد مانند افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی این احتمال وجود دارد که با وجود آلوده بودن فرد به کووید ۱۹ نتیجه آزمایش آنتی بادی کرونا IgM به صورت منفی گزارش شود. از این رو لازم است که نتیجه آزمایش خود را به متخصص عفونی که آن را برای شما درخواست داده است نشان دهید.
افرادی که نتایج تیتراسیون آنتی بادی IgM آنها در محدوده میانی نتایج مثبت و منفی گزارش میشود (۰/۹ تا ۱/۱)، در اصطلاح مشکوک میباشند. در این افراد نمونه گیری مجدد و تکرار تست سرولوژی آنتی بادی کرونا IgM پس از گذشت مدت زمانی از تاریخ نمونه گیری اول، ضروری است .
باید توجه داشت که نتایج این تست تنها تحریک و فعال شدن سیستم ایمنی فرد را در مقابل ویروس کووید ۱۹ نشان میدهد و نمیتواند دلیلی بر بهبودی بیمار باشد.
بیشتر بخوانید: چگونه جواب آزمایش را بخوانیم و تفسیر کنیم؟
سارس-کووید دو (SARS-CoV-2) عامل ویروسی بیماری حاد تنفسی کووید ۱۹ و یکی از اعضای جدید خانواده کرونا ویروس ها میباشد. این ویروس از سوی سازمان بهداشت جهانی کووید ۱۹ نامیده شده است. کرونا ویروس ها در سطح خود دارای ساختارهای میلهای شکل به نام اسپیک (Spike, S) میباشند. اسپیکها از جنس ترکیبات پروتئینی و قندی (گلیکوپروتئین، Glycoprotein) بوده و پس از عبور از غشا لیپیدی ویروس بر سطح آن قرار میگیرند. اسپیکها فاکتور اصلی اتصال ویروس به سلولهای ریه انسان و ورود به درون آنها میباشند. ترکیبات پروتئینی دیگری نیز در ساختار غشا (Membrane, M)ٰ، پوسته (Envelope, E) و پوشش ماده ژنتیکی (Nucleocapsid, N) ویروس های خانواده کرونا وجود دارند. جنس و ساختار این ترکیبات در ویروس کووید ۱۹ منجر به تحریک سیستم ایمنی انسان میشوند و از این رو آنتی ژن نامیده میشوند. آنتیژن های ویروس SARS-CoV-2 از اهداف اصلی پاسخ سیستم ایمنی افراد آلوده برای از بین بردن ویروس و مقابله با آن میباشند.
به طور معمول، طحال به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن انسان پس از مواجهه با عوامل عفونی ترکیبات پروتئینی با نام آنتی بادی (Antibody) یا ایمونوگلوبولین (Immunoglobulin) تولید میکند. آنتی بادی ها که به آنها پادتن نیز گفته میشود انواع مختلف خونی (IgM و IgG) و ترشحی (IgA) دارند و هر یک بطور اختصاصی بر علیه عوامل عفونی مختلف تولید میشوند. پس از آلوده شدن فرد با عوامل عفونی، با گذشت زمان، مقدار تولید آنتی بادی ها در خون او افزایش مییابد و قابل شناسایی میشوند. علاوه بر این، در طول زمان نوع آنتی بادی ها نیز تغییر کرده و از نوعی به نوع دیگر تبدیل میشوند. در آزمایش آنتی بادی IgM کرونا تولید آنتی بادی اختصاصی IgM بر علیه آنتی ژن های پروتئینی ویروس کووید ۱۹ مورد ارزیابی قرار میگیرند (تیتر میشوند). با استفاده از نتایج این آزمایش تشخیص اولیه ابتلای فرد به کووید ۱۹ بطور نسبی امکان پذیر است. علاوه بر این، نتایج آزمایش آنتی بادی IgM کرونا میتواند ناقل بودن افراد بدون علامت را نیز نشان دهد.
بطور معمول پس از مواجهه فرد با ویروس کووید ۱۹، اولین آنتی بادی که از روز دوم بر علیه آنتی ژن های ویروس به صورت اختصاصی تولید میشود IgM میباشد. اگرچه در روزهای اول پس از آلودگی مقدار IgM کم است اما از روز پنجم مقدار آن افزایش مییابد و تشخیص آن در نمونه خون بیمار و از طریق روش سرولوژیکی الایزا امکان پذیر میشود. با گذشت زمان مقدار آنتی بادی های IgM در خون فرد افزایش می یابد و با حساسیت بیشتری قابل شناسایی میشود. علاوه بر این، محتوای ایمونوگلوبولینی او تغییر کرده و آنتیبادی تخصصیتر و موثرتری به نام IgG نیز بر علیه ویروس کووید ۱۹ تولید میشود. از این رو برای اطمینان از درستی نتایج حاصل از تست های سرولوژی SARS-CoV-2 زمان انجام تست و نوع آنتی بادی هدف مورد بررسی بسیار حائز اهمیت است. بر اساس دستورالعملهای سازمان بهداشت جهانی انجام تست های سرولوژیکی الایزا کرونا در دو نوبت و در زمانهای متفاوت پیشنهاد شده است؛ نوبت اول اواخر هفته اول و نوبت دوم در طول هفته های دوم تا چهارم پس از بروز علائم و یا مواجهه با عوامل خطر ساز بر اساس پیشنهاد این سازمان، انجام تست های سرولوژی ویروس کووید ۱۹ (آنتی بادی IgM و IgG) در بازههای زمانی متفاوت حساسیت و اختصاصیت نتایج این آزمایشها را بالا میبرد.
مثبت شدن نتایج تست سرولوِژی و تیتراسیون مثبت آنتی بادی های IgM، میتواند نشان دهنده وجود عفونت فعال یا سابقه آلودگی اخیر فرد با ویروس SARS-CoV-2 باشد. باید توجه داشت که تشخیص آنتی بادی اختصاصی IgM ضد کووید ۱۹ و بالا بودن سطح آن در نمونه خون بیمار نمیتواند تایید کننده قطعی ابتلا فرد و یا پیشرفت بهبودی وی باشد و تنها میزان تحریک و شدت پاسخ سیستم ایمنی فرد را برای مقابله با ویروس نشان میدهد. در مواردی که فرد به عفونت های کرونا ویروسی دیگری به غیر از کووید ۱۹ مبتلا باشد یا سابقه عفونت اخیر با آنها را داشته باشد (آلودگی با ویروسهای HCoV-HKU1 ،HCoV-OC43 ،HCoV-NL63 و HCoV-229E) نیز امکان مثبت شدن نتایج تست سرولوژی SARA-CoV-2 IgM وجود دارد. در این شرایط اختصاصیت نتایج آزمایش های سرولوژی کرونا کاهش یافته و به دلیل بروز واکنشهای متقاطع به اشتباه مثبت گزارش میشوند (مثبت کاذب). با این وجود، تا به امروز گزارشاتی مبنی بر نتایج مثبت کاذب تست های سرولوژی کووید ۱۹ به علت سابقه ابتلا به عفونت های کرونا ویروسی فصلی مشاهده نشده است. با توجه به موارد فوق، نتایج حاصل از تست سرولوژی SARA-CoV-2 IgM نمیتواند به تنهایی تائید کننده ابتلا فرد به بیماری کووید ۱۹ باشد و انجام تستهای مولکولی RT-qPCR برای اطمینان بیشتر از نتایج آزمایش سرولوژی پیشنهاد میشود.
نتایج منفی آزمایش سرولوژی IgM کرونا نیز نیز با توجه به سوابق بالینی و اجتماعی افراد باید توسط پزشک به دقت مورد بررسی قرار گرفته شوند و نمیتوانند دلیل قطعی برای آلوده نبودن وی باشد.
https://www.who.int
https://www.jamanetwork.com
https://www.doi.org
https://www.tandfonline.com
https://www.coronavirus.health.ny.gov
https://www.assaygenie.com
https://www.fda.gov
https://www.cdc.gov
https://www.aruplab.com