آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز - Aspartate Aminotransferase (AST)

آسپارتات آمینوترانسفراز (Aspartate Aminotransferase, AST) آنزیمی است که در همه سلول‌های بدن وجود دارد اما عمدتا در کبد و به مقدار کمتر در گلبول‌های قرمز، قلب و ماهیچه‌ها ساخته می‌شود. در افراد سالم مقدار AST در خون پایین است. زمانی که سلول‌های کبد یا ماهیچه آسیب می‌بیند، AST را در خون آزاد می‌کنند و مقدار آن در خون افزایش می‌یابد. از این رو آزمایش AST، تست مفیدی برای تشخیص یا پایش آسیب کبد می‌باشد و به عنوان بخشی از پنل کبد و یا پنل بیماری‌های جامع متابولیک (Comprehensive metabolic panel, CMP) در نظر گرفته می‌شود. در گذشته به آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آزمایش سرم گلوتامیک اگزالواستیک ترانس آمیناز (Serum Glutamic-Oxaloacetic Transaminase, SGOT) نیز گفته می‌شد در حالی  که امروزه  این نام کاربرد چندانی ندارد. 
تست AST بطور معمول در آزمایش‌های روتین درخواست داده می‌شود. مشاهده علایمی همچون احساس ضعف، خستگی، از دست دادن اشتها، دردهای شکمی، تهوع، استفراغ، زردی پوست یا صلبیه چشم، ادرار تیره، مدفوع روشن، خارش، تورم پا یا مچ پا و کبود شدن مداوم بدن می‌تواند نشانه‌هایی از آسیب‌های کبدی باشد. در این افراد انجام آزمایش AST لازم است. انجام تست AST برای افرادی که در خطر ابتلا به بیماری کبدی هستند نیز ضرورت دارد. زیرا در بسیاری از افرادی که آسیب جزئی کبدی دارند، هیچ علامتی یا نشانه‌ای مشاهده نمی‌شود. افراد پر خطر از نظر ابتلا به بیماری‌های کبدی عبارتند از: افراد دارای سابقه خانوادگی بیماری کبدی (مانند هپاتیت اتوایمیون و سرطان کبد)، مصرف‌کنندگان طولانی مدت داروهای شیمیایی و گیاهی، مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی، افراد در معرض ویروس‌های هپاتیت (HAV ،HBV و HCV) و افراد دچار اضافه وزن یا چاقی.
سطوح AST وابسته به جنس می‌باشد و در مردان بیشتر از زنان است. بطور کلی سطوح پایین یا رنج نرمالی از AST در خون افراد مورد انتظار است. سطوح بالاتر از ۱۰ برابر رنج نرمال AST، معمولا در شرایط التهاب حاد کبدی (هپاتیت) مشاهده می‌شود که می‌تواند در نتیجه عفونت‌های ویروسی باشد. در شرایط هپاتیت حاد، سطح AST معمولاً در به مدت ۱ تا ۲ ماه در سطوح بالا قرار می‌گیرد و سپس به حد نرمال باز می‌گردد، اما در مواردی می‌تواند تا ۶ ماه هم ادامه داشته باشد و در سطوح بالا باقی بماند. سطح AST ممکن است در نتیجه مصرف داروهای مسموم کننده کبد یا در شرایطی که میزان جریان خون در کبد کاهش پیدا می‌کند (ایسکمی)،  تا ۱۰۰ برابر سطح نرمال افزایش داشته باشد. در شرایط هپاتیت مزمن سطوح AST چندان افزایش نمی‌یابد و اغلب ۴ برابر کمتر از سطح نرمال آن می‌باشد. بنابراین، تست AST با هدف مشخص کردن الگوی بیماری، باید در چندین نوبت انجام شود. در بیماری سیروز و سرطان کبد نیز مقدار AST افزایش می‌یابد. 
تست AST اغلب به همراه تست‌های تکمیلی دیگر از جمله آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، گاماگلوتامیل ترانسفراز (GGT)، آلکالین فسفاتاز (ALP)، بیلی روبین (Bilirubin)، ارزیابی نسبت گلوبولین به آلبومین (A/G ratio) و پروتئین تام (PT) انجام می‌شود. بر این اساس پنل کاملی از عملکرد کبد حاصل می‌شود و از طریق بررسی دقیق نتایج حاصل، تشخیص نوع بیماری کبدی فرد نیز امکان پذیر می‌شود. ALT و AST دو تست تشخیصی بسیار مهم از نظر تشخیص اختلالات کبدی می‌باشند.
اگرچه در اغلب بیماری‌های کبدی سطح ALT بیشتر از AST است و نسبت AST/ALT کمتر از ۱ می‌باشد اما در هپاتیت الکلی (التهاب کبد ناشی از مصرف زیاد الکل)، سیروز، بیماری‌های کبدی ناشی از هپاتیت Cٰ، و در روز اول یا دوم هپاتیت حاد یا آسیب ناشی از مسدود شدن مجاری صفراوی افزایش می‌یابد. در شرایط آسیب ماهیچه و قلب، سطوح AST اغلب ۳ تا ۵ برابر سطوح ALT افزایش می‌یابد و در مقایسه با سطح بالای ALT، برای مدت زمان بیشتری بالا می‌ماند. 
در تفسیر نتایج AST، علاوه بر بررسی نتایج آزمایشات تکمیلی دیگر مربوط به عملکرد کبد، در نظر گرفتن سوابق بالینی و دارویی فرد، رژیم غذایی، عادت‌ها و فعالیت‌های روزانه فرد بسیار حائز اهمیت می‌باشد.